سبک اصفهانی دارای ویژگی‌های خاصی است که مخاطب با مشاهده آن‌ها در یک فضا یا ساختمان، به راحتی می‌تواند متوجه این شیوه معماری بشود. البته برخی از این ویژگی‌ها در سایر سبک های اسلامی – ایرانی هم وجود دارند. اما ترکیب آن‌ها با مولفه‌های منحصر به فرد شیوه اصفهانی، این سبک را به خوبی واضح کرده است. برخی از مهمترین ویژگی‌های معماری اصفهانی عبارتست از:
- استفاده از ایوان در صورت و نقشی جدید
- ساده بودن پلان‌ها
- شکل خاص گنبدها
- کاشی های هفت رنگ
- استفاده از رنگ های خاص
- ایجاد نقش بر دیوارها
- آینه‌کاری و گچ‌کاری
1- استفاده از ایوان در نقشی جدید
در این سبک از معماری سنتی ایران، ایوان ها هم چنان به عنوان فضایی در حد فاصل درونی و بیرونی بناها و ساختمان ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اما علاوه بر آن، ایوان‌ها برای نماسازی در بخش‌های عمومی شهر هم به کار گرفته می‌شد. تکرار ایوان‌ها دور میدان نقش جهان، نمونه‌ای بارز از این کاربرد جدید است.
2- سادگی پلان ها و ته رنگ ها
در سبک اصفهانی، ته رنگ ها نسبت به شیوه های قبلی معماری سادگی بیشتری دارند. در اکثر بناها و ساختمان های ساخته شده با این نوع معماری، ته رنگ‌ها در شکل های چهار گوش یا چند ضلعی خلاصه می‌شوند.
3- شکل خاص گنبدها
گنبدها مانند سایر سبک‌های اسلامی، در شیوه معماری اصفهانی هم حضور دارند. با این حال، در این سبک شکل گنبدها نسبت به قبل تغییراتی داشته است. به این ترتیب که گوشه های زیر گنبدها ساده‌تر شده‌اند. همچنین، ساقه گنبدها نسبت به اربانه یا همان گریو کوتاه در سبک آذری کشیده‌تر شده‌اند. این تغییرات در شکل گنبدها هم موجب عظمت بخشیدن به بنا و هم افزایش نور درون فضای ساختمان می شود.
4- کاشی هفت رنگ
تا قبل از رواج معماری اصفهانی در ایران، در بیشتر بناها و ساختمان‌ها از کاشی‌های معرق استفاده می‌شد. اما سبک اصفهانی تغییری بزرگ در این زمینه ایجاد کرده و کاشی‌های هفت‌رنگ را جایگزین کاشی‌های معرق نمود. کاشی‌های هفت رنگ اگرچه از نظر مقاومت نسبت به انواع معرق طول عمر کمتری دارند. اما از نظر تنوع رنگ، نقش‌ها و جلوه‌های زیبایی شناختی، نسبت به معرق‌کاری دارای مزیت هستند.
5- استفاده از رنگ های خاص
یکی دیگر از ویژگی های منحصر به فرد شیوه اصفهانی، رنگ‌های به کار رفته در پوشش‌ها و آمودهای این بناها است. بررسی بناهای ساخته شده با این شیوه معماری به خوبی نشان می‌دهد که تمایل زیادی به استفاده از رنگ آبی وجود داشته است. فیروزه‌ای، لاجوردی، سفید شیری و طلایی از جمله دیگر رنگ‌هایی هستند که در بناهای این سبک مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
6- ایجاد نقش بر دیوارها
از دیگر تفاوت‌های معماری اصفهانی نسبت به سایر شیوه‌های قدیمی، می‌توان به نقش‌های موجود روی دیوارها اشاره کرد. در بسیاری از موارد این نقش‌ها با قرار گرفتن کاشی‌های رنگی در کنار یکدیگر ایجاد می‌شدند. نقش‌های روایتی بر دیوار کاخ چهل ستون و نقش‌های تزئینی بر دیوار کاخ‌های صفوی، نشان دهنده این ویژگی خاص شیوه اصفهانی است.
7- آینه کاری و گچ کاری
آینه کاری در تالارها و طاق سردرها آمودهای ابداعی این سبک هستند که در شیوه‌های معماری ایرانی باستان به ندرت دیده می‌شوند. گچ کاری و گچ تراشی هم از دیگر روش‌هایی است که برای تزئین بناها در این شیوه معماری مورد استفاده قرار گرفته است.