مهمترین سبک های معماری جهان باستان و مدرن

سبک معماری مجموعه‌ای از ویژگی‌های قابل توجه یک سازه است که باعث می‌شود آن سازه به لحاظ تاریخی قابل شناسایی شود. سبک می‌تواند شامل عناصری مانند ظاهر یا ترکیب ظاهری، شیوۀ ساخت، مواد و مصالح مورد استفاده در اجرای نما و مشخصه‌های منطقه‌ای باشد. بیشتر سبک‌های معماری را می‌توان بر اساس تاریخ طبقه‌بندی کرد. طبقه‌بندی که نشان می‌دهد اعتقادها، مُدها، آیین‌ها، ایده‌ها و فناوری، با گذر زمان تغییر می‌کند و خود باعث به وجود آمدن سبک‌های جدید می‌شود. سبک‌های معماری گاه از طریق استعمار گسترش پیدا کرده‌اند و یا توسط مهاجران و به واسطۀ مهاجرت به سرزمین‌های جدید گسترش یافته‌اند. گاه نیز ظهور یک سبک جدید، فقط شورشی در برابر سبک موجود است! به عنوان مثال، پسامدرنیسم که در قرن 21 زبان خاص خود را پیدا کرد و به سبک‌های مختلفی تقسیم شد که نام‌های دیگری پیدا کردند. بنابراین، سبک ها از تاریخ یک جامعه پدیدار می‌شوند. با گذر زمان، معماران ایده‌هایی جدید یاد می‌گیرند و با آن‌ها سازگار می‌شوند.

1. کلاسیک
2. بیزانس
3. رمانسک
4. گوتیک
5. رنسانس
6. باروک
7. نئوکلاسیک
8. یونانی
9. معماری ویکتوریایی
10. تودور
11. معماری هنر نو
12. آرت دکو
13. معماری مصر باستان
14. دیکانستراکشن
15. سبک معماری مدرن
16. معماری پست مدرن
17. معماری ایران باستان
18. معماری اسلامی

جهت طراحی معماری و طراحی نمای ساختمان خود در انواع سبک‌های موجود، بر روی لینک‌های مربوط به هر مورد، کلیک کنید و چنانچه درخواستی دارید، درخواست خود را از طریق دکمه سبز رنگ بالای صفحات مربوطه، ارائه دهید. اگر فایل تخصصی دارید نیز می‌توانید از همین طریق فایل خود را برای ما ارسال کنید. شرکت مهندسی آنلاین سازه فعال در حوزه خدمات مهندسی ساختمان و معماری، آماده همکاری با کارفرمایان گرامی است. جهت برقراری ارتباط تلفنی با شماره 66396090 - 021 تماس بگیرید.

1- سبک معماری کلاسیک

دوره زمانی: 850 قبل از میلاد تا 476 میلادی

سبک معماری کلاسیک، ارزش‌ها و آرمان‌های جهان باستان را احیا می‌کند و از مفاهیمی همچون جسارت، فروتنی و خرد برخوردار است. معماری کلاسیک از یونان و رم باستان نشأت گرفته است و بر تقارن و تناسب متمرکز است. سنگ مرمر، آجر و بتن از مصالح اصلی به کار رفته در این سبک از معماری است. بسیاری از پیشکسوتان معماری، معماری کلاسیک را مادر همۀ سبک های معماری جهان می‌دانند. برخی از معروف‌ترین بناهای جهان مدرن، بر اساس طرح های یونان و رُم باستان ساخته شده‌اند. با وجود اینکه در قرن بیستم، معماری معاصر و مدرنیسم جای معماری کلاسیک را گرفت، اما می‌توان آن را همچنان در سبک هایی مانند نئوکلاسیک دید.

شاخصه های این سبک: تقارن، نظم، ستون‌ها، پنجره‌های مستطیل شکل، سنگ مرمر و استفاده از مصالح ساختمانی با دوام. تقارن و تناسب را می‌توان در ستون‌ها و پنجره‌هایی که فاصله یکسان از یکدیگر دارند دید.

نمونه: کولوسئوم و پانتئون در رم؛ آکروپلیس در آتن.

2- بیزانس

دورۀ تاریخی: 330 تا 1453

معماری بیزانس را شاید بتوان با زمان ظهور امپراطوری بزرگ بیزانس مقارن دانست. این معماری را می‌توان در سرزمین های کهن مثل ایتالیا و ترکیه دید.

شاخصه این سبک: گنبدهای متعدد و دکوراسیون مجلل.

نمونه: مسجد ایاصوفیه در استانبول، کلیسای سنت مارکسی در ونیز.

3- معماری رمانسک

دوره زمانی: 900 تا 1200 میلادی

یکی دیگر از سبک های معماری قرون وسطایی، سبک معماری رمانسک (Romanesque) است که از حدود اواسط قرن یازدهم تا ظهور معماری گوتیک در اروپا رایج بود. رمانسک تلفیقی از سنت های رومی، بیزانسی، کارولینایی و آلمانی محلی است که در قرن‌های دهم تا یازدهم گسترش یافت. این سبک نتیجۀ گسترش رهبانیت در قرن 10 تا 11 بود. برای اسکان راهبان و کشیش ها و همچنین زائرانی که برای زیارت یا دیدن آثار مقدس می آمدند، به کلیساهای بزرگ‌تر نیاز بود. ضخیم بودن دیواره و بدنۀ بنا از یک سو و اندازۀ بزرگ بنا از سوی دیگر، سبب شد تا سازه‌های رومی‌وار، سنگین وزن باشند. برخلاف اندازه بزرگ سازه‌ها، پنجره ها کوچک هستند. به منظور مقاومت در برابر آتش سوزی، بجای استفاده از چوب، از سنگ برای ساخت طاق استفاده شد.

شاخصه این سبک: سازه های بزرگ، سنگین وزن و در عین حال ساده؛ طاق های سنگی.

نمونه: کلیسای جامع پیزا (Pisa Cathedral ) در ایتالیا.

4- گوتیک

دوره زمانی: اواسط قرن 12 تا 16 میلادی

آنچه که در حال حاضر به عنوان سبک معماری گوتیک (Gothic ) می‌شناسیم، در اصل Opus Francigenum یا اثر فرانسوی (French work) نام داشته است؛ زیرا این سبک در اوخر قرون وسطی، بین سال‌های 900 تا 1300 در فرانسه شکل گرفت. ولی به دلیل آنکه در دوران روشنفکری ارائه شد، گوتیک نام گرفت. گوتیک به معماری عمودی، شاهانه و با شکوه آن دوره اشاره دارد. کارهای اصلی گوتیک مربوط به بناهای کلیسایی است؛ کلیساها و کلیساهای جامع با طاق‌های چوبی و طاقهای دنده ای. بیشتر بناهایی که به سبک گوتیک کار شده است، از جمله میراث جهانی نوتردام و کلیسای جامع ریمس از میراث جهانی یونسکو محسوب می شوند.

اصلی ترین شاخصه های این سبک: قوس‌ها و طاق‌های نوک تیز، پنجره‌هایی با استین گلس (شیشه های رنگی)، مناره‌های مارپیچ و ستون های اصلی قوسی شکل. ستون‌ها نسبت به سبک کلاسیک باریک تر و دیوارها نیز نازک‌تر هستند.

نمونه: کلیسای نوتردام در پاریس

5- سبک رنسانس

دورۀ زمانی: قرن 15 تا 17 میلادی

سبک معماری رنسانس (Renaissance) تحت تأثیر سبک کلاسیک و برگرفته از آن، در قرن پانزدهم در ایتالیا ظاهر شد. ایتالیایی‌ها را می‌توان خالق این سبک دانست. هارمونی، نظم، شفافیت و قدرت در سبک معماری رنسانس خود نمایی می‌کند! همچنین سر نخ‌هایی از ویرانه‌های رم را می‌توان در این سبک دید! 

ویژگی‌های این سبک: ساختمان های مربعی، سقف تخت (سقف داخلی)، نقوش کلاسیک، طاق‌ و گنبد، ستون‌هایی از نوع رومی، حیاط های محصور.

نمونه: کلیسای سنت پیتر در رم؛ موزۀ لوور پاریس.

6- باروک از سبک های معماری جهان

دورۀ زمانی: 1600 تا 1750 میلادی

این سبک به استفاده از زیورآلات و عناصر تزئینی چشمگیر معروف است. به ویژه عناصر تزئینی که در آن تضاد نور و تاریکی وجود دارد. در دوره باروک بیش از هر زمان دیگری، المان های تزئینی بنا به شکل کاملاً دقیق و با جزئیاتی استادانه به نمایش گذاشته شد. با شروع قرن 16 تحت یک رژیم‌های سلطنتی در اروپا، معماری باروک (Baroque) را می‌توان در بناهای مذهبی نیز مشاهده کرد. یکی از نمونه‌های اولیه سبک، کلیسای Gesù در رم ایتالیا است که دارای اولین نمای واقعاً باروک است. این سبک از معماری در اواخر قرن 18 میلادی گل کرد و خوش درخشید.

نمونه: کلیسای Gesù در رم، کاخ ورسای در پاریس فرانسه.

7- سبک معماری نئوکلاسیک

اواسط قرن 18 (اروپا)

معماری نئوکلاسیک به سبکی از معماری بناها گفته می‌شود که در زمان بازسازی و احیای بناهای کلاسیک، یونان و رم (که از حدود سال 1750 آغاز شد) شکوفا شد. سبک معماری نئوکلاسیک را اغلب می‌توان حالت بزرگ مقیاس معماری کلاسیک دانست. این سبک از اواسط قرن هجدم ظهور کرد، تا قرن نوزدهم ادامه داشت و به اوج رسید. از قرن هجدهم به بعد، معماری نئوکلاسیک سعی در احیای بناهای کلاسیک یونانی و رومی داشت. ظهور این سبک از معماری با انقلاب صنعتی در اروپا مقارن است. این جنبش تا قرن 19 ادامه داشت و در کشورهای مختلف تجلی یافت. شاید بتوان گفت که نئوکلاسیک با هدف بازگرداندن اشرافیت و عظمت در معماری و همچنین به عنوان واکنشی به سبک‌های باروک و روکو ظهور کرد.

شاخصۀ این سبک: سادگی و تقارن، هسته اصلی سبک نئوکلاسیک است.

نمونه ها: کاخ ورسای فرانسه، کاخ سفید و ساختمان کاپیتول در ایالات متحده آمریکا.

8- سبک معماری یونانی

این سبک از معماری از سال 1825 تا سال 1860 در ایالات متحده به اوج محبوبیت خود رسید. نماهایی به سبک معابد یونانی با ستون‌های گرد، مربع یا هشت ضلعی، سقف‌های شیب دار و ستون‌های سفید رنگ، از ویژگی‌های این سبک از معماری است. فضاهای داخلی دارای طرح های ساده و نسبتاً باز است. سقف‌ها با گچ‌بُری تزئین می‌شوند.

شاخصۀ این سبک: تقارن، تناسب، سادگی و ظرافت.

9- معماری ویکتوریایی

دورۀ زمانی: اواسط تا اواخر قرن 19

عصر ویکتوریا (اواسط تا اواخر قرن نوزدهم) شاهد بازگشت بسیاری از سبک های معماری از جمله گوتیک و توردو بود. اصطلاح معماری ویکتوریایی (Victorian) نه به یک سبک خاص، بلکه به یک دوره اشاره دارد؛ دورۀ سلطنت ملکه ویکتوریا (از 1837 تا 1901). این نوع از معمای، از انگلستان سرچشمه گرفته و هنوز هم عمده معماری شهرهای این کشور را تعریف می‌کند. اما جنبه‌های مختلف معماری دوران ویکتوریا به سرزمین‌های دیگر مانند آمریکای شمالی، استرالیا و نیوزیلند نیز گسترش یافته است.  یکی از شاخصه های معماری دوران ویکتوریا، توجه زیاد به نظم و تزئینات است. از آجرهای ساده یا رنگارنگ برای شیروانی‌ها استفاده می‌شد و فضاهای داخلی اغلب شامل پله‌های بزرگ بود.

شاخصۀ شناخت این سبک: تزئینات ظریف و استادانه، اشکال نامتقارن و اتاق زیر شیروانی، پنجره های ارسی، ایوان های وسیع، رنگ های روشن، شومینه های مزیّن.

نمونه: این سبک را می‌توانید در بسیاری از خانه‌ها در انگلستان، ایالات متحده و استرالیا ببینید.

10- تودور

دوره زمانی: 1400 تا 1600 میلادی

تودور (Tudor) آخرین سبک از دوران قرون وسطایی در انگلستان است و مربوط به سال‌های 1400 تا 1600 میلادی می‌باشد؛ سال هایی که دوران سلطنت خاندان تودور در انگلستان بود. چوب، آجر و سنگ، مصالح اصلی در معماری تودور است. درب‌ ورودی ساختمان‌ها آرک‌دار هستند.

مشخصه های این سبک: خانه های نامتقارن و مستطیلی شکل، سقف‌های کاهگلی، پنجره های کاسمنت یا لولا دار، دودکش های سنگی.

نمونه: کلبۀ آن هاتاوی در واریک شایر (Warwickshire) انگلستان.

11- معماری هنر نو

دورۀ زمانی: 1890 تا 1910 میلادی

سبک معماری هنر نو (Art Nouveau) بین سال‌های 1890 تا 1910 میلادی در سراسر اروپا و ایالات متحده آمریکا شکوفا شد. سبکی جدید و عاری از تاریخ‌گرایی است که بیشتر هنر و طراحی قرن 19 را تحت سلطۀ خود داشت. این سبک در آلمان Jugendstil، در اتریش Sezessionstil  و در اسپانیا Modernismo نام دارد.

شاخصۀ این سبک: خطوط سینوسی شکل و اشکالی که بیشتر شبیه به گیاهان هستند.

نمونه: کاسا باتلو (CASA BATTLÓ) در بارسلونا اسپانیا که به خانه استخوان‌ها معروف است.

12- آرت دکو

آرت دکو در فرانسه ظهور کرد و دقیقاً مانند آرت نویا در چندین حوزه هنری و طراحی، از جمله دنیای مد و طراحی داخلی تأثیر گذاشت. آرت دکو ترکیبی از طراحی مدرن، عناصر دست ساز و موادّ لوکس است و نمایانگر پیشرفت اجتماعی و فناوری در اروپا بود. آگوست پرت (Auguste Perret) معمار فرانسوی و پیشگام استفاده از بتن مسلح، مسئول طراحی یکی از اولین سازه‌های آرت دکو است.

نمونه: تئاتر شانزلیزه پرت (1913)

13- معماری مصر باستان

دورۀ زمانی: قرن 19

معماری مصر باستان در قرن نوزدهم در جهان گسترش یافت. معماری مصر باستان یک سبک نیست، بلکه مجموعه‌ای از سبک‌هاست که با وجود تفاوت‌هایی که در طول دورۀ دو هزار سالۀ خود داشته، در برخی موارد، مشترکاتی هم داشته است. اهرام مصر، مشهوترین نمونه از معماری مصر باستان است. بیشتر ساختمان‌ها با آجرهای گلی و سنگ آهک ساخته شده‌اند. ستونها معمولاً با سرستونهایی تزئین می‌شد که شبیه گیاهانی بودند که برای تمدن مصر مهم بودند؛ مانند گیاه پاپیروس. بسیاری از ساختمان ها طوری در کنار هم ردیف می شدند که به لحاظ نجومی و با علم نجوم مرتبط بودند.

14- سبک معماری دیکانستراکشن

در اواخر سال های 1980 در لس آنجلس، کالیفرنیا و اروپا، سبک نوینی از معماری به نام دیکانستراکشن خود نمایی کرد! دیکانستراکشن یک سبک ساختار شکنانه است که با اشکال غیر خطی مشخص می‌شود. خطوط مورب موجود در سبک دیکانستراکشن ، زاویه راست و ساختارهای مکعبی رایج در ساختمان سازی را از بین برده است.

شاخصه های این سبک: تکه تکه شدن سطوح، اشکال غیر خطی که در تضاد با هندسۀ منطقی و منظم معماری کلاسیک است.

نمونه: ساختمان ملی هلند (پراگ)، موزۀ گوگنهایم بیلبائو.

15- سبک معماری مدرن

دوره زمانی: اوایل قرن بیستم تا دهۀ 80 میلادی

مدرنیسم در نیمه اول قرن بیستم متولد شد. می توان گفت این سبک در آلمان با باهاوس (Bauhaus)، در فرانسه با لوکوربوزیه (Le Corbusier) یا در ایالات متحده با Frank Lloyd Wright آغاز شد. از این میان، سهم لوکوربوزیه در درک معماری مدرن برجسته‌تر است. سبک مدرن (Modern) تمرکز خاصی بر تزئینات ظاهری ندارد.

شاخصۀ این سبک: ساختارهای مستطیل شکل و مکعبی.

نمونه: باربیکن در لندن، ساختمان شهرداری بوستون.

16- معماری پست مدرن

دهۀ 60 میلادی تا کنون

پست مدرن (Postmodernism) تمام ابعاد و جنبه های خشک و غیر قابل انعطاف سبک مدرن را تغییر داد. در دهه 1960 در پاسخ و به عنوان واکنشی در برابر ریاضت، رسمیت و عدم تنوع در معماری مدرن پدیدار شد. دهه 1980 تا دهه 1990 اوج شکوفایی این سبک محسوب می‌شود. از سال 1929 به بعد، زنجیره‌ای از انتقادها، معماری مدرن را محاصره کرد و تا اواخر دهه 1970 ادامه داشت.

شاخصه ها: اشکال عجیب و غریب و رنگ های شفاف

نمونه: معبد لوتوس دهلی نو که بر اساس شکل گل نیلوفر ساخته شده است؛ یا خانۀ اپرای سیدنی که در ساخت آن، از بادبان کشتی ها الهام گرفته شده است.

17- سبک معماری ایران باستان

معماری ایران باستان را معمولاً مقارن با دورۀ هخامنشی (حدود 330 – 550 قبل از میلاد) در نظر می گیرند. اما معماری ایران سابقه طولانی تری دارد و ریشۀ آن از قبل از ورود ایرانیان به فلات ایران است.

سبک معماری ایرانی باستان را می‌توان به دو دورۀ پیش از اسلام و پس از اسلام تقسیم بندی کرد:

1. دورۀ پیش از اسلام: سبک ایلامی، پارسی و پارتی.
2. دورۀ پس از اسلام: سبک خراسانی، رازی، آذری، اصفهانی، دوران تحول.

شاخصه‌های این سبک: بنای طاق دار و گنبدی شکل، بناهای آجری و کاهگلی.

نمونه: معبد چغازنبیل واقع در شوش، طاق بستان کرمانشاه.

18- معماری اسلامی

سبک معماری اسلامی از قرن هفتم پدیدار شد اما زمان رخداد آن در کشورهایی مانند ایران، اسپانیا و کشورهای آفریقای شمالی متفاوت و متغیر است. مسجد بهترین نمونه از معماری به سبک اسلامی است. تمرکز این سبک عمدتاً بر فضای بسته و داخلی است.

شاخصه های این سبک: طاق های برجسته، تزئینات بر روی سطوح، گنبد و حیاط است.

نمونه: مسجد امام در اصفهان و مسجدهای چین.