با وجود مزایای زیاد معاملات قراضه آهن در بازار بورس، این فرایند با چالش هایی هم مواجه است. مهمترین دلیل آن هم عدم هماهنگی بازار سنتی قراضه در کشور ما با شرایط لازم برای عرضه کالاها در بورس می‌باشد. به طور کلی و بر اساس نظر کارشناسان بازار ضایعات، چالش های اصلی عرضه قراضه آهن در بورس کالا شامل موارد زیر است:
- عدم ثبات در عرضه
- پیچیدگی های ورود قراضه آهن به بازار بورس
- قیمت گذاری دشوار
1. عدم ثبات در عرضه
یکی از مهمترین مسائل عرضه قراضه در بازار بورس، عدم ثبات و نظم فروش این محصول است. برای مثال، قراضه های شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران یک بار در سال ۱۳۹۹ در بازار بورس عرضه شد. اما این عرضه فقط همان یک بار اتفاق افتاد تا نظم و تکرار دوره‌ای عرضه رخ ندهد. البته این موضوع از یک جهت توجیه منطقی دارد. زیرا امکان تولید ضایعات آهن به صورت منظم وجود نداشته و شرکت‌هایی مانند راه آهن، هر چند سال یک بار ریل‌ها و واگن‌های فرسوده را جمع آوری می‌کنند.
اما چون عرضه این محصولات روال منظم ندارد، معمولاً فقط برخی افراد و شرکت‌ها از عرضۀ آن مطلع می شوند. به این ترتیب، بعضی شرکت‌ها با رانت اطلاعات از زمان عرضه باخبر می شوند و بار را جمع می‌کنند! در نتیجه، می‌توانند با آمادگی کامل نسبت به خریداری قراضه عرضه شده اقدام کنند. پس از راه آهن، شرکت فولاد گستر سپاهان هم طی یک دوره اقدام به عرضه قراضه خردشده در بورس کرد که چندان با استقبال مواجه نشد.
2. پیچیدگی های ورود قراضه آهن به بازار بورس
بارهای قراضه ریل شرکت راه آهن یا قراضه خردشده شرکت فولاد گستر که سال‌های قبل در بورس عرضه شدند، تقریبا یکدست بوده و از کیفیت مشخصی برخوردار بودند. اما این اتفاق همیشه رخ نمی‌دهد و اکثر بارهای قراضه دارای کیفیت و درجه متفاوتی هستند. به همین خاطر، نمی‌توان یک قیمت مشخص را برای همه بار در نظر گرفت. بلکه باید قراضه درجه یک، دو و سه با قیمت متفاوتی خریداری شوند. از سوی دیگر، کیفیت مدنظر شرکتهای فولادی برای دسته بندی قراضه متفاوت است. برای مثال، ممکن است یک بار قراضه برای شرکتی درجه یک و برای شرکت فولادی دیگر درجه دو محسوب شود. زیرا شرکت های مختلف برای درجه بندی قراضه تعاریف متفاوتی دارند.
برای مثال، ممکن است یک کارخانه فولادی که دارای قطر کوره ۶۰ سانتیمتر باشد، قراضه‌های با اندازه کمتر از این میزان را سوپر ويژه محاسبه کند. در صورتی که کارخانه دیگر با اندازه کوره ۸۰ سانتیمتر، قراضه آهن تا اندازه ۸۰ سانت را هم قراضه سوپر ویژه به شمار آورد. در این مثال، یک بار با اندازه ۷۰ سانتیمتر برای شرکت اول ویژه و برای شرکت دوم سوپر ویژه خواهد بود. در فرایند درجه‌بندی آهن قراضه‌ها، بار با کیفیت بالا و متناسب با شرایط شرکت های فولادی، سوپر ويژه محسوب می‌شود.
درجات بعدی قراضه به ترتیب ویژه، درجه یک، درجه دو و درجه سه است. همچنین، برخی ضایعاتِ فولاد، از نوع آلیاژی هستند. بنابراین برای کارخانه‌های آلیاژی مناسب است اما برای شرکتهای فولادی تولید شمش چندان مناسب نیست.
در کل، مدیریت پیچیده عرضه قراضه آهن به دلایل مذکور، از چالش‌های اصلی این فرایند محسوب می‌شود.
3. قیمت گذاری دشوار
با توجه به درجه بندی متفاوت یک بار، نمی‌توان به سادگی آن را قیمت‌گذاری کرد. برای مثال، ممکن است یک بار قراضه آهن شامل ۶۵ درصد قراضه درجه یک، ۲۵ درصد درجه دو و ۱۰ درصد قراضه درجه سه باشد. بنابراین نمی‌توان همه این بار را با یک قیمت عرضه کرد. از طرف دیگر، با توجه به معیار شرکتهای فولادی در درجه بندی قراضه، باز هم قیمت گذاری دشوار خواهد بود. زیرا قراضه‌های فولادی که برای یک کارخانه، سوپر ويژه محسوب می‌شود، ممکن است برای کارخانه دیگر ویژه یا درجه یک باشد؛ یا اصلا مناسب نباشد. در بازار سنتی، کارخانه‌های فولادی پس از بررسی کامل بار، آن را درجه بندی کرده و قیمت خرید را مشخص می‌کنند. از این رو، قیمت گذاری دشوار به دلیل پیچیدگی های عرضه قراضه را هم می‌توان یکی دیگر از چالش های عرضه این محصول در بازار بورس کالا دانست.