تولید فولاد کشور در سال ۱۴۰۲ به ۳۲ میلیون و ۱۰۸ هزار تن رسید. تولید فولاد میانی دو میلیون تن و تولید محصولات فولادی ۶۷۰ تن کاهش داشت. از میان محصولات فولادی، ورق سرد بیشترین افت تولید را تجربه کرد. طی سال ۱۴۰۲ واحدهای تولید آهن اسفنجی و واحد های نوردکاری، در مجموع حدود ۴ ماه از سال را در رکود و تعطیلی سپری کردند. تولید آهن اسفنجی در زمستان ۱۴۰۲ نسبت به پاییز همان سال (بخاطر محدودیت در مصرف انرژی گاز) تقریبا ۴ میلیون تن کاهش داشت.
فولاد ایران در سال ۱۴۰۲ به میزان ۳ میلیارد دلار به دلیل عدم تامین انرژی برق و گاز متضرر شد. از این ۳میلیارد دلار، ۱.۱میلیارد دلار مربوط به اعمال محدودیت‌های گاز و ۱.۹ میلیارد دلار ناشی از محدودیت‌های برق است. هدف صنعت فولاد کشور در سال ۱۴۰۲، تولید ۳۹ میلیون تن فولاد بود. اما این میزان تولید صورت نگرفت و فولاد کشور به میزان۷ میلیون تن از برنامه‌های خود عقب ماند.
در دومین هفته از اردیبهشت ماه، ۷۵ درصد آهن اسفنجی عرضه شده در بازار فیزیکی بورس کالا مورد معامله قرار گرفت. این در حالی است که طی دوره‌های قبل، اغلب تمام حجم عرضه این محصول به فروش می‌رسید. عرضه‌های سنگین آهن اسفنجی طی هفته‌های اخیر و پایین آمدن انتظارات تورمی به دنبال کاهش نرخ ارز، باعث شد تقاضای خرید این محصول کم شود. طبق آمار بازار فیزیکی بورس کالا، روز دوشنبه دهم اردیبهشت ماه، ۱۶۸ هزار تن آهن اسفنجی در این بازار عرضه شد. قیمت پایه این محصول بین ۱۲ هزار و ۹۸۰ تا ۱۳ هزار و ۲۰۶ تومان قرار داشته که بیشتر حجم عرضه، در سقف قیمت پایه انجام گرفته است. میزان تقاضای ثبت شده در این بازار هم ۱۶۷ هزار و ۹۰۰ تن بوده که در نهایت منجر به معامله ۱۲۷ هزار و ۱۰۰ تن آهن اسفنجی گردید.
ظرفیت تولید آهن اسفنجی در کشور، کمتر از ظرفیت حلقه‌های قبلی و بعدی در زنجیره تولید فولاد است. به همین خاطر، تامین این محصول به گلوگاه زنجیره فولاد کشور تبدیل شده است. تاثیر این موضوع به ویژه زمانی که زنجیره فولاد با چالش‌های موقتی مانند تامین انرژی گاز مواجه می‌شود، با شدت بیشتری مشاهده خواهد شد. البته افتتاح چند واحد احیای مستقیم در کشور طی هفته‌های پایانی سال ۱۴۰۲، افزایش ظرفیت اسمی تولید آهن اسفنجی را در پی داشت. در این شرایط اگر گاز واحدهای احیا در فصل زمستان هم تامین شود، تولید آهن اسفنجی در فصل سرد هم حفظ خواهد شد. در نتیجه، هیجان در رینگ فروش این محصول و دیگر بخش‌های زنجیره فولاد، کاهش می‌یابد.
سال گذشته با وجود نیازمندی واحدهای فولادی به مواد اولیه، صادرات کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی افزایش داشت. به طور کلی، فولادهای میانی به جهت پتانسیل بهره برداری و سود بیشتر، مشتریان بیشتری دارد. از این رو افزایش صادرات فولادهای میانی خبر امیدوارکننده‌ای نیست. حجم صادرات مقاطع طویل ایران در سال‌های اخیر زیر ۳ میلیون تن بوده است. ساخت و راه اندازی واحدهای نوردکاری، به سرمایه گذاری هنگفت و فناوری بالا نیاز ندارد. از این رو، کشورهای همسایه عمده سرمایه گذاری‌های خود را در این بخش متمرکز کرده‌اند. از طرف دیگر، ایران در زمینه صادرات شمش، اسلب و ورق بیش از گذشته فعال شده است! در مقابل، کشورهای اطراف به خرید این محصولات ایران روی آورده‌اند.
کشورهایی مانند عراق، ترکیه و افغانستان به جهت حمایت از تولید داخلی خودشان، در مورد میلگرد ایران نیز تعرفه اعمال کرده‌اند.
سحر کوه فر
لیسانس زمین‌شناسی کاربردی، ارشد پترولوژی، سئوکار، نویسنده محتوای وبسایت؛ دارای مقالات تخصصی کنفرانسی و علمی - پژوهشی در زمینۀ زئولیت. علاقه‌مند به سنگ‌ها، فلزات، نفت و گاز و ژنز آن‌ها در زمین و روش‌های اکتشاف آن‌ها؛ حامی زمین و محیط زیست...