وضعیت بازار داخلی و جهانی فولاد در هفته های پایانی آذر 1402

طی یک هفته گذشته، آمار معاملات محصولات فولادی حاکی از افزایش قیمت آن‌ها هم در بازار بورس و هم در بازار آزاد است. این موضوع در حالی رقم خورده که نرخ ارز هم با ثبات نسبی همراه بوده و تغییرات قابل توجهی نداشت. در همین راستا، مهمترین عامل افزایش قیمت محصولات میانی زنجیره فولاد و مقاطع فولادی را می‌توان محدودیت‌های گازی برای کارخانه‌های فولادی دانست. عاملی که سال‌های گذشته هم بازار فولاد را تحت تاثیر قرار داده بود. در ادامه هم روند رو به رشدی برای بازار داخلی فولاد پیش بینی می‌شود. زیرا با ورود به فصل زمستان و ماه‌های سرد سال، به احتمال زیاد شاهد اعمال محدودیت‌های گازی و افزایش قیمت‌ مقاطع فولادی خواهیم بود. تغییرات قیمتی برخی از مهمترین محصولات میانی و نهایی زنجیره فولادی طی هفته گذشته، به شرح ذیل می‌باشد:

رشد قیمت آهن اسفنجی

افزایش تقاضا برای خرید آهن اسفنجی در بورس کالا، افزایش قیمت این محصول میانی و کلیدی صنعت فولاد را به دنبال داشته است. در هفته منتهی به ۲۴ آذر ماه، ۱۰۲ هزار تن آهن اسفنجی توسط توسط ۸ تولیدکننده در بازار بورس عرضه و با تقاضای ۱۸۴ هزار و ۸۵۰ تنی مواجه شد. به این ترتیب، تمام آهن اسفنجی عرضه شده به طور کامل و با قیمت میانگین ۱۳ هزار و ۴۰۰ تومان مورد معامله قرار گرفت. این قیمت بدون مالیات بر ارزش افزوده بوده و نسبت به هفته قبل از آن، افزایش ۹۰۰ تومانی به ازای هر کیلوگرم را نشان می‌دهد. محدودیت‌های گازی مهمترین دلیل برای افزایش تقاضا و رشد قیمت آهن اسفنجی محسوب می‌شود.

افزایش قیمت شمش

شمش فولادی هم به دنبال افزایش نرخ فروش آهن اسفنجی، با رشد تقاضا همراه گردیده است. اکثر معاملات این محصول میانی در طول یک هفته گذشته، با قیمت ۱۸ هزار و ۴۰۰ تومان انجام شد. این قیمت کشف شده شمش فولادی در بازار بورس، نسبت به هفته قبل حدود ۳۰۰ تومان افزایش را نشان می‌دهد. همچنین از مقدار ۲۱۹ هزار و ۵۰۰ تن انواع شمش بلوم عرضه شده در بازار بورس، ۲۰۶ هزار تن آن مورد معامله قرار گرفت که نسبت به معاملات هفته قبل، افزایش تقاضا را نشان می‌دهد.

افزایش نرخ فروش میلگرد

همزمان با افزایش قیمت محصولات میانی زنجیره فولاد از جمله آهن اسفنجی و شمش، میلگرد هم در بازار آزاد و بورس رشد قیمت را تجربه کرد. قیمت میلگرد در عرضه‌های نقدی بورس کالا بدون احتساب مالیات بر ارزش افزوده، ۲۰ هزار و ۹۰۰ تومان اعلام شد. به این ترتیب، نسبت به هفته گذشته افزایش ۲۰۰ تومانی را نشان می‌دهد. البته اکثر عرضه‌های میلگرد در بازار بورس بدون تقاضا بوده یا با همان قیمت پایه معامله شده است. طی یک هفته اخیر حدود ۱۹۰ هزار تن میلگرد در بورس عرضه شد که تنها ۶۲ هزار و ۶۰۰ تن آن مورد معامله قرار گرفت. دلیل آن هم نزدیک شدن نرخ فروش میلگرد بورسی به بازار آزاد و عدم صرفه اقتصادی خرید میلگرد از بورس، برای فعالان این حوزه است.

ثبات نسبی قیمت تیرآهن

معاملات تیرآهن در بازار بورس کالای ایران، طی هفته گذشته تغییر محسوسی نداشت. قیمت پایه این مقطع فولادی بدون مالیات بر ارزش افزوده، حدود ۲۳ هزار تومان ثبت شد که همان میانگین قیمت هفته قبل تر است. از طرف دیگر، تنها محصولات گروه ملی صنعتی فولاد ایران و ذوب آهن اصفهان با تقاضا همراه شده و عرضه سایر تولیدکنندگان بدون تقاضا باقی ماند.

نرخ جهانی مقاطع فولادی برخلاف بازار داخلی ایران، در بسیاری از موارد به ویژه بازار چین، کاهش قیمت‌ها را نشان می‌دهد. پس از نشست اقتصادی چین، قیمت سنگ آهن در این کشور کاهش پیدا کرد. از طرف دیگر به دلیل آربیتراژ منفی واردات کلوخه، قیمت این کالای پایه فولادی هم در چین کاهش قیمت را تجربه کرد. ورق گرم چین که با قیمت ۴ هزار و ۲۵ یوان (معادل ۵۶۱ دلار) بر تن معامله می‌شد، روز چهارشنبه ۱۳ دسامبر کاهش ۶۰ یوانی را ثبت کرد. نرخ فروش میلگرد چین هم بعد از سیگنال‌های جلسه کارگروه اقتصادی، همانند محصولات میانه و ورق با کاهش همراه شد. به این ترتیب، قیمت فروش هر تن میلگرد چین به ۵۴۶ دلار رسید. جلسه اقتصادی چین در تاریخ ۱۱ و ۱۲ دسامبر برگزار گردید. در این جلسه، بخش دارایی‌های واقعی اقتصاد به عنوان بخش کاهنده ریسک و خارج از بخش تقاضای رو به رشد عنوان شد.

عدم مشاهده نشانه‌های محرک قیمت، تاثیر زیادی بر کاهش نرخ فروش محصولات فولادی در این کشور داشت. از طرف دیگر، آب و هوای بد و نامساعد در بخش‌های شرقی و شمال چین، منجر به توقف فعالیت‌های ساختمانی گردیده است. این موضوع هم از دیگر دلایل مهم کاهش تقاضا و در نتیجه، کاهش قیمت مقاطع فولادی در بازار چین می‌باشد. این در حالی است که قیمت ورق گرم صادراتی روسیه در هفته منتهی به ۱۱ دسامبر، مقداری افزایش داشته است. همچنین نرخ فروش شمش CIS با حدود ۷ درصد افزایش در هفته گذشته، ۵۱۱ دلار بر تن اعلام شد. ورق گرم CIS هم با افزایش ۱۰ درصدی، روز چهارشنبه ۱۳ دسامبر با قیمت ۶۰۰ دلار بر تن، به فروش رسید. میلگرد صادراتی ترکیه، شمش بیلت ایران، سنگ آهن ۶۲ درصد و کک فوب چین هم از جمله محصولاتی هستند که در بازار جهانی فولاد، با ثبات قیمت همراه بودند.

فاصله قیمتی بین اسلب CIS و ورق گرم CIS از ۱۶۱ دلار بر تن در اولین ماه سال ۲۰۲۳ به ۹۷ دلار بر تن در آخرین ماه سال میلادی رسیده است. این در حالی است که شکاف قیمت بین اسلب و ورق گرم CIS در طول این سال نوسانات زیادی داشته و در کمترین حالت ممکن به ۵۰ دلار هم رسیده است. بر اساس آخرین آمار، قیمت اسلب CIS برابر با ۵۲۰ دلار بر تن و قیمت ورق گرم CIS برابر با ۶۰۰ دلار بر تن اعلام شده است. به این ترتیب، شکاف قیمتی این محصولات مهم زنجیره فولاد در انتهای سال میلادی، ۸۰ دلار بر تن را نشان می‌دهد. شکل زیر مربوط به نمودار شکاف قیمتی بین اسلب و ورق گرم CIS از ابتدای سال ۲۰۲۳ میلادی بوده و خط چین قرمز رنگ هم آخرین فاصله قیمت (۸۰ دلار بر تن) را نشان می‌دهد.

بررسی روند قیمت جهانی اکثر مقاطع فولادی، کاهش نرخ فروش این محصولات را طی یک سال اخیر نشان می‌دهد. اگر چه این میزان کاهش برای محصولات میانی و مقاطع فولادی کاملا متفاوت بوده است. برای مثال، کاهش قیمت جهانی برخی محصولات مانند سنگ آهن چین به طور برآیند نزدیک به ۱۰ دلار بوده و افت قیمت برخی محصولات دیگر مانند میلگرد صادراتی چین به بیش از ۱۵۰ دلار می‌رسد. در ادامه، روند قیمتی تعدادی از محصولات فولادی مهم را طی سال ۲۰۲۳ میلادی بررسی کرده ایم:

سنگ آهن چین

سنگ آهن کشور چین از ابتدای سال میلادی با قیمت حدود ۱۳۰ دلار بر تن به فروش می‌رسید. این محصول در ادامه تا ۱۵۰ دلار هم افزایش قیمت داشت. اما مجددا وارد روند نزولی شده و تا ۹۰ دلار بر تن کاهش را تجربه کرد. از نیمه سال، نرخ فروش سنگ آهن چین وارد روند صعودی شد تا در انتهای سال ۲۰۲۳ با قیمت بیش از ۱۲۰ دلار بر تن عرضه شود.

شمش CIS

شمش CIS از جمله مقاطع فولادی است که بیشترین میزان نوسانات را تجربه کرده است. قیمت فروش این نوع شمش در ابتدای سال مقداری بیشتر از ۶۰۰ دلار بر تن اعلام شد و در ادامه تا نزدیک ۸۰۰ دلار بر تن هم رسید. سپس وارد یک روند نزولی گردیده و تا ۵۰۰ دلار بر تن کاهش یافت. از نیمه تا انتهای سال میلادی هم قیمت شمش CIS در این محدود نوسان داشت تا آخرین روزهای سال با مقداری کم تر از ۵۰۰ دلار بر تن به فروش برسد.

بیلت صادراتی ایران

بیلت صادراتی ایران هم در طول سال ۲۰۲۳ میلادی، روندی کاملا مشابه با شمش CIS را تجربه کرد. به این صورت که ابتدا کار خود را با قیمت ۵۵۰ دلار بر تن آغاز نمود و در ادامه تا ۷۰۰ دلار بر تن هم افزایش داشت. اما مجددا وارد روند نزولی گردیده و تا ۴۵۰ دلار بر تن کاهش یافت. بیلت صادراتی ایران از نیمه سال تا روزهای انتهایی هم در این محدوده قیمتی نوسان داشته و طبق آخرین گزارشات، با قیمت ۴۷۰ دلار بر تن عرضه می‌شود.

میلگرد صادراتی چین

میلگرد صادراتی کشور چین هم مانند شمش CIS، کاهش قیمتی قابل ملاحظه ای را از ابتدای سال میلادی، ثبت کرده است. به این ترتیب که قیمت این محصول از ۷۵۰ دلار بر تن در ابتدای سال تا ۸۵۰ دلار بر تن هم رسید. اما ناگهان با افت قیمت همراه شده و نرخ فروش آن تا نزدیکی ۵۵۰ دلار بر تن کاهش یافت. آخرین معاملات میلگرد صادراتی چین هم با قیمت حدود ۵۸۰ دلار بر تن انجام می‌شود.

ورق گرم CIS

نرخ فروش ورق گرم CIS در ابتدای سال ۲۰۲۳ حدود ۸۰۰ دلار بر تن بود. قیمت این محصول در ادامه تا ۱۰۰۰ دلار بر تن هم افزایش داشت. اما روندی نزولی بازار جهانی فولاد این محصول را هم به شدت تحت تاثیر را داشت تا یکی از بیشترین کاهش قیمت‌ها را به ثبت برساند. طوری که نرخ فروش این نوع ورق تا نزدیکی ۵۰۰ دلار بر تن کاهش پیدا کرد. بر اساس آخرین آمار، معاملات ورق گرم CIS با قیمت نزدیک به ۶۰۰ دلار بر تن در حال انجام است.

کاهش قیمت مقاطع فولادی چین باعث شده تا حاشیه سود قیمت این محصولات به پایین ترین حد ممکن خود طی یک سال اخیر برسد. حتی در برخی موارد، حاشیه سود محصولات فولادی چین منفی شده است. برای مثال، ورق گرم چین که بر اساس آخرین قیمت‌ها با نرخ ۵۶۶ دلار بر تن به فروش می‌رسد، منفی ۸ دلار بر تن محاسبه شده است. این برآورد حتی برای میلگرد این کشور بدتر بوده و منفی ۲۴ دلار بر تن برآورد می‌شود. میلگرد چین در حال حاضر با قیمت ۵۵۰ دلار بر تن مورد معامله قرار می‌گیرد. نمودار زیر حاشیه سود میلگرد چین از ابتدای سال ۲۰۲۲ تا انتهای سال ۲۰۲۳ را نشان می‌دهد. خط چین قرمز رنگ هم حاشیه سود فعلی این محصول می‌باشد.

قیمت قراضه وارداتی ترکیه از آمریکا بر اساس آخرین آمار، ۴۱۵ دلار بر تن می‌باشد. قیمت شمش CIS هم ۵۱۱ دلار بر تن اعلام شده است. به این ترتیب، شکاف قیمت قراضه و ۹۶ دلار بر تن می‌باشد. حداقل فاصله منطقی قیمت قراضه و شمش برای این که تولیدکنندگان در نقطه سر به سر تولید قرار بگیرند، ۱۰۰ دلار است. بنابراین می‌توان گفت که در حال حاضر، شکاف قیمتی قراضه و شمش CIS از حداقل فاصله قیمتی در نقطه سر به سر هم پایین تر آمده است. بنابراین تولید شمش از قراضه هیچ گونه توجیه اقتصادی ندارد.

برخلاف بازار چین که حاشیه سود تولید برخی مقاطع فولادی منفی شده است، تولید محصولات فولادی در ایران هنوز هم سودآور است. اگر چه میزان سودآوری مقاطع فولادی گوناگون با توجه به هزینه‌های تولید و نرخ فروش نهایی، تفاوت دارد. برای مثال، در حال حاضر سودآوری تولید ورق گرم به میزان قابل توجهی نسبت به میلگرد بیشتر است.  در حال حاضر، نرخ شمش (بیلت و بلوم) مورد استفاده برای تولید میلگرد بر اساس آخرین قیمت‌ها ۱۸ هزار و ۸۶۲ تومان و هزینه تبدیل به میلگرد هم هزار و ۸۰ تومان است. به این ترتیب، قیمت تمام شده تولید میلگرد حدود ۱۹ هزار و ۹۴۲ تومان می‌باشد. با توجه به قیمت فروش ۲۱ هزار و ۸۵۶ تومانی میلگرد، حاشیه سود آن هزار و ۴۱۴ تومان به ازای هر کیلوگرم می‌باشد.

نرخ شمش (اسلب) مورد استفاده برای تولید ورق گرم هم ۱۹ هزار و ۹۵۰ تومان و هزینه تبدیل آن ۴۵۳ تومان است تا قیمت تمام شده تولید هر کیلوگرم ورق گرم، ۲۰ هزار و ۴۳ تومان باشد. با توجه به قیمت فروش ۲۵ هزار و ۷۶۵ تومان ورق گرم، سودآوری تولید ورق گرم، ۴ هزار و ۸۶۱ تومان به ازای هر کیلوگرم می‌باشد.