وضعیت نابسامان بورس و بازارهای موازی از جمله بازار آهن

بررسی روند اصلاح بازار سرمایه از اردیبهشت ماه، عوامل موثر زیادی را نشان می‌دهد. اخبار مرتبط با افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و تایید و تکذیب‌هایی پیرامون آن را می‌توان آغازگر این روند دانست. علاوه بر این، صحبت‌های غیر کارشناسی درباره خروج فولاد و سیمان از بورس کالا هم تاثیر منفی زیادی بر افت شاخص اعمال کرد. همراه شدن ریسک‌های سیستماتیک و وقوع جنگ در منطقه باعث شد تا نه‌تنها روند افت شاخص متوقف نشود، بلکه سرعت آن افزایش پیدا کند. به طور کلی، صحبت‌ها و ایده‌های غیر کارشناسی از جمله افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و پس از آن، ادعای خروج آهن آلات از بورس کالا، دلیل اصلی آغاز افت ۲۰ درصدی شاخص از اردیبهشت ماه تاکنون است. شروع جنگ فلسطین و اسرائیل هم جزو مسائل سیاسی و ریسک‌های سیستماتیک است که تاثیر عوامل قبلی را افزایش داد.

اما کاهش قیمت سهام در بازار سرمایه دلایل دیگری هم دارد که برخی از آن‌ها، عبارتند از:

• بالا بودن نرخ سود بانکی و هدایت سایر بازارهای موازی مانند فولاد، مسکن و خودرو به سمت رکود
• گره خوردن بیش از حد شرایط بازار سرمایه به اوضاع سیاسی و تحولات منطقه‌ای؛ زیرا این گونه عملکرد دوره‌ای شرکت‌ها بی اهمیت شده و توجه به عملکرد بنیادی آن‌ها به‌دلیل ریسک بیش از حد بازار، کاهش می‌یابد.
• عدم تعیین تکلیف قیمت‌گذاری‌های دستوری در نهاده‌ها، خوراک، سوخت و غیره
• دخالت‌های بی‌پایه در روند طبیعی بازار که موجب کاهش اعتماد به بازار سرمایه و کاهش مداوم پول حقیقی گردیده است.

تمام بازارهای دنیا اعم از مالی و غیرمالی با ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک مواجه هستند که این موارد برای بازار سرمایه هم صادق است. به طور کلی، سرمایه گذاران با تنوع بخشی به پرتفوی سهام خود، تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی می‌توانند تا حد زیادی این ریسک‌ها را پوشش دهند. اما ریسک‌های سیستماتیک مانند جنگ و مسائل سیاسی غیر قابل کنترل بوده و انتظار می‌رود متولیان بازار سرمایه و مسئولین مربوطه با حضور فعال خود، از شدت این ریسک‌ها بکاهند. برخی از مهمترین اقداماتی که جهت جلوگیری از ادامه اصلاح و بهبود روند بازار بورس موثر واقع خواهند شد، به شرح ذیل می‌باشند:

راهکارهای کوتاه مدت

برگزاری جلسات و نشست‌های فوری با فعالان اقتصادی و بازیگران حقوقی جهت حمایت از بازار سرمایه و تزریق منابع و افزایش فعالیت صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار، جزء راه‌ حل‌های فوری و کوتاه مدت محسوب می‌شوند. همچنین افزایش ارزش تضمین دارایی در اعتبار دریافتی از کارگزاری‌ها، در این دسته قرار می‌گیرد.

راهکارهای بلند مدت

کنترل و نظارت بر نرخ بهره بانکی، ثبات در قوانین و مقررات، جلوگیری از اتخاذ تصمیمات ناگهانی و جلوگیری از قیمت‌گذاری دستوری هم برخی راهکارهای بلند مدتی هستند. هدایت منابع و نقدینگی بانک‌ها به سمت تولید، عدم تامین کسری بودجه دولت از بازار سرمایه، اعتماد‌سازی نسبت به بازار بورس و نگاه به بازار به ‌عنوان محل تامین مالی پایدار برای شرکت‌ها هم تاثیر زیادی دارد. بنابراین با استفاده متناسب متولیان از راهکارهای کوتاه مدتی و بلند مدتی، می‌توان به برون رفت بازار بورس از وضعیت فعلی امیدوار بود.