معرفی ورق های St، ویژگی و کاربردشان در صنایع

آلیاژهای فولادی که در خانواده St تولید می‌شوند، دارای گریدهای مختلف هستند که در زیر نام برده شده است.

• St12
• St13
• St14
• St23
• St44
• St33
• St37
• St50
• St52
• St60

از میان گریدهای بالا، فولادهای گرید St50، St60 و St33 به صورت ورق تولید نمی‌شوند. به عبارت دیگر، محصولی به نام ورق St60 نداریم.

فولادهای گرید St13، St12 و St14 برای ساخت ورق روغنی استفاده می‌شوند. خوب است بدانید پایۀ ساخت ورق‌های روغنی صنعتی، در واقع ورق‌های فولادی هستند؛ ورق‌های فولادی St از گریدهای 12، 13 و 14. مقاومت خوب در برابر کشش، لازمۀ ورق‌های روغنی است. درصد کشیدگی در دقیقه برای هریک از گریدهای 12، 13 و 14، به ترتیب 28، 34 و 38 می‌باشد.

قابلیت ساخت ورق از فولادهای گرید 44، 37 و 52 وجود دارد. ورق‌هایی که از این گریدها ساخته می‌شوند بسیار پر کاربرد هستند. در ادامه مطلب به ویژگی‌ها و کاربردهای هر یک اشاره شده است.

نام گذاری‌هایی که برای ورق های خانواده St صورت گرفته، بر اساس استاندارد DIN 17006 است. لازم به ذکر است که این استاندارد مدت‌هاست که در دنیا منسوخ شده است و بجای آن، از استاندارد DIN EN 10027-1 استفاده می‌شود. با این حال، در ایران همچنان از نام‌های قدیمی مانند st37 و st52 استفاده می‌شود. نامگذاری ورق های St اغلب با پسوند عددی همراه است. گاه نیز از پیشوند حرف لاتین برای کارهای فنی و صنعتی استفاده می شود. هر یک از این مدل نام گذاری‌ها در ادامه شرح داده شده است.

پسوند عددی در نام گذاری پلیت های خانواده St

گاه مشاهده می‌شود که از اعداد 1، 2 و 3 به صورت پسوند در کنار اسم ورق های فولادی خانواده St استفاده می‌شود. به عنوان مثال، گاه ورق St52 را به صورت St52-2، St52-1 یا St52-3 نمایش می‌دهند. این موضوع را ممکن است در فاکتورهای خرید مشتریان‌تان دیده باشید. این اعداد، نشان دهندۀ کیفیت متریال محصول مورد نظر شما است. به عبارت دیگر، نشان می‌دهد که آلیاژی که برای ساخت ورق استفاده شده است، تا چه حد به استانداردها نزدیک بوده و تا چه حد عناصر و مواد مضر و پِرت موجود در آن پایین است.

در مورد پلیت‎‌های اس تی 52 و 37، عدد 1 معرف یک ورق، با کیفیت معمولی است. معمولا عدد 1 را درج نمی‌کنند؛ به عنوان مثال، عبارت ورق St37 بدون پسوند عددی 1 نیز نشان دهندۀ ورقی با کیفیت معمولی است. برای کارهای مهم از نوع دوم (St37-2) و برای کارهای بسیار مهم و حساس، از نوع سوم یعنی St37-3 استفاده می‌شود.

پیشوند در نامگذاری ورق های St

در صورتیکه برای نامگذاری ورق های خانواده St از استاندارد DIN 17006 استفاده شود، علاوه بر پسوند عددی، با پیشوند نیز مواجه خواهید شد. این پیشوندها به صورت حرف لاتین هستند و هر کدام معنا و مفهوم خاص خود را دارند. به عنوان مثال، اگر مشتری شما ورق سیاه St37 لازم دارد که کیفیت عالی داشته باشد و برای کار با فورج قالب بسته مناسب باشد، ممکن است آن را به صورت P-St37-3 نمایش دهد. عدد 3 در اینجا نشان دهندۀ بهترین کیفیت و حرف P نشان دهندۀ مناسب بودن ورق سیاه برای فورج کاری قالب بسته است. در استاندارد DIN 17006 حروف دیگری نیز تعریف و معین شده است که هریک، نشان دهنده و نمایندۀ کارکرد خاصی است. این پیشوندهای حرفی و مفهوم آن‌ها را می‌توانید در جدول زیر ملاحظه نمایید.

آهن (Fe) و کربن (C) دو عنصر اصلی و اساسی در متریال آلیاژهای فولاد محسوب می‌شوند. به عبارت دیگر، فولاد بر پایۀ دو عنصر آهن و کربن ساخته می‌شود. عنصر کربن در میزان شکنندگی و انعطاف‌پذیری فولاد حرف اول را می‌زند. از این رو، در اینجا مقایسه‌ای بین میزان کربن موجود در ترکیب انواع ورق های فولادی خانوادۀ St ارائه شده است. چگونگی این ترکیب، در کاربرد ورق های St بسیار تأثیر گذار است.

همانطور که در جدول ملاحظه می کنید، کمترین مقدار عنصر کربن، مربوط به ورق‌های St گرید 13 و 14است و بیشترین میزان، به ورق‌های گرید 52 اختصاص دارد. کاهش کربن توانایی بیشتر در خاصیت کشش ورق را در پی دارد.

در این بخش، تاپ‌ترین ویژگی هر یک از ورق‌های فولادی خانواده St بیان شده است. ویژگی‌های منحصر به هر نوع، سبب کاربرد خاص این محصول می‌شود.

• ورق‌های St13، St12 و St14: قابلیت عالی در برابر خمش و کشش
• شیت‎‌ها و پلیت‌های St37: جوش پذیری عالی/ خم‌پذیری بسیار خوب/ قابلیت تبدیل به شکل‌ها و اندازه‌های مختلف
• ورق St52: تحمل در برابر نیروهای دینامیکی/ استحکام و مقاومت در برابر ضربه/ چقرمگی بالا و ظرفیت تحمل بارهای زیاد
• ورق St44: این محصول، جزء فولادهای پر کربن است و ویژگی بینابین گریدهای اس تی 37 و اس تی 52 را دارد. بنابراین، هم استحکام خوبی در برابر نیروهای کششی دارد، هم در برابر ضربه مقاوم است. همچنین جوش‌پذیری و خم‌پذیری خوبی دارد.

ورق های St بسیار کاربردی و کار راه انداز هستند؛ به ویژه گریدهای 52 و 37. هر کدام از آن‌ها بسته به قدرتی که در برابر نیروهای فشاری و کششی دارند، در بخش خاصی از صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرند. صنعت ساختمان سازی و عمران، صنایع مکانیکی و صنعت معماری، مهمترین صنایع استفاده کنندۀ ورق های St هستند.

ورق‌های St13، St12 و St14: این گریدها برای ساخت ورق روغنی و در ادامه، ساخت و تولید پروفیل سبک استفاده می‌شوند.

کاربرد ورق St37: این ورق پرکاربردترین ورق خانوادۀ St است و در کشور ما با عنوان ورق سیاه شناخته می‌شود. استفادۀ گسترده در صنعت ساختمان‌سازی جهت ساخت اسکلت فولادی ساختمان‌ها، تولید مقاطع فولادی مثل نبشی، ناودانی، پروفیل زد و ورق گالوانیزه بخشی از موارد استفادۀ این محصول است. همچنین استفادۀ گسترده‌ای در صنعت خودرو سازی دارد. کاربرد بسیار زیاد آن سبب شده تا قیمت ورق سیاه جهت خرید مقرون به صرفه، همواره مورد استعلام مصرف کنندگان در اصناف مختلف آن باشد.

کاربرد ورق St44: از میان ورق های St، گرید 44 حدأقل در ایران کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این محصول قابلیت استفاده در ساختمان‌سازی را دارد. همچنین در ساخت ریل، قطعات هواپیما، تجهیزات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آلیاژ فولادی St44 می‌توان ورق هایی با ضخامت ۲ تا ۱۵میلی‌متر تولید کرد.

کاربرد ورق St52: ساخت اجزای سازه ای مانند تیرها، ستون‌ها و پل‌ها. تولید قطعات ماشین آلات سنگین، مثل ماشین آلات معدنی و تجهیزات کشاورزی. استفاده در برج‌های انتقال نیرو.

ورق های فولادی کاربردهای بسیار زیادی در زندگی ما دارند. از این رو، بسیار مورد معامله هستند و خرید و فروش زیادی دارند. قیمت خرید و فروش این محصولات بر حسب کیلوگرم است و برای محاسبۀ قیمت خرید خود، لازم است طریقۀ محاسبه وزن ورق آهن را بدانید.