بریزینگ القایی، مقاومتی و کوره ای برنج، مس و استیل

 Vote: 5 person
بریزینگ القایی، مقاومتی و کوره ای برنج، مس و استیل

بریزینگ (Brazing) یک فرایند لحیم کاری (جوش/ اتصال) سخت و مستحکم است که به منظور اتصال فلزات به یکدیگر صورت می‌گیرد. اتصال توسط یک فلز که نقش پُر کننده دارد صورت می‌گیرد. دمای انجام این فرایند، از دمای ذوب فلزهای پایه کمتر و از دمای ذوب فلز پرکننده بیشتر است. فلز پرکننده باید دارای خاصیت مویینگی باشد و معمولا ترکیبی از مس، قلع، نقره، سرب، نیکل یا آلیاژهای آن‌ها است. بریزینگ به روش‌های مختلفی از جمله القایی، مقاومتی، تخت خلاء، شعله‌ ای و کوره‌ ای قابل اجرا است. مس، استنلس استیل، برنج و کاربید تنگستن از جمله آلیاژهایی هستند قابلیت لحیم‌کاری و اتصال‌شان به روش Brazing امکان‌پذیر است. علاوه بر فلزات مذکور، لحیم کاری سخت را می‌توان در مورد نوع خاصی از سرامیک‌ها که سرامیک ساختاری نام دارند نیز انجام داد. ایجاد اتصالات با حداقل اعوجاج حرارتی و تنش‌های پسماند در مقایسه با جوشکاری از مزیت‌های Brazing محسوب می‌شود.

بریزینگ (جوش بریزینگ) چیست؟

لحیم کاری سخت، بریزینگ یا بریزکاری به فرایندی گفته می‌شود که در آن دو فلز در دمای بالاتر از ۴۵۰ درجه سلسیوس، به کمک یک فلز پرکننده به هم متصل می‌شوند. دمای انجام این فرایند از دمای ذوب فلزهای پایه کمتر و از دمای ذوب فلز پرکننده یا فیلرمتال بیشتر است. به این ترتیب، فلز پرکننده که معمولا ترکیبی از مس، قلع، نقره، سرب، نیکل یا آلیاژهای آن‌ها است، ذوب شده و بر اثر خاصیت موئینگی در میان دو فلز پایه جریان می‌یابد. اتصال با روش بریزکاری از آن جهت که فلزهای پایه به دمای ذوب نمی‌رسند، با جوشکاری متفاوت است. همچنین، با توجه به این که فرایند اتصال در دمای بالاتری نسبت به لحیم کاری انجام گرفته و فاصله فلزات به یکدیگر نزدیک تر است، با لحیم کاری فرق دارد.

به طور کلی، فرایند Brazing که با عنوان لحیم کاری سخت هم شناخته می‌شود؛ یک فرایند تجاری مطرح که امکان اتصال فلزات را با استحکام بالا ایجاد می‌کند.

در این فرایند، فلز پرکننده (فیلر متال) پس از ذوب شدن به وسیله خاصیت موئینگی یا کاپیلاری در فاصله میان دو فلز پایه پخش می‌شود. به همین خاطر، برای دستیابی به بهترین اتصال ممکن، باید فاصله دو فلز پایه بهینه باشد و سطح میان آن‌ها به خوبی تمیز گردد. برای رسیدن به اتصالی با بالاترین استحکام ممکن در فرایند Brazing، فاصله دو فلز متصل شونده معمولا بین ۰.۰۳ تا ۰.۰۸ میلیمتر در نظر گرفته می‌شود. همچنین، سطح بین دو فلز با روش‌های مختلف مکانیکی و شیمیایی تمیز شود. مزیت قابل توجه لحیم کاری سخت، قابلیت اتصال میان دو فلز یکسان یا غیریکسان با استحکام بالا است. بنابراین جهت تولید انبوه قطعات و اتصال فلزات با یکدیگر یا فلزات با سرامیک‌ها، از انواع گوناگون فرایند بریزکاری به صورت دستی و اتوماتیک استفاده می‌شود.

بریزینگ (جوش بریزینگ) چیست؟

انواع بریزینگ

مزایایی مانند قدرت اتصال بالا و امکان اتصال فلزات یکسان و غیر یکسان، باعث شده تا از بریزکاری به عنوان یک شیوه علمی و موثر اتصال، جهت تولید انبوه قطعات در صنایع مختلف استفاده شود. علاوه بر فلزات، امکان استفاده از فرایند بریزینگ برای اتصال سرامیک‌ها به یکدیگر یا سرامیک به فلز نیز وجود دارد. در همین راستا، فرایند لحیم کاری سخت را بر اساس این که فلزهای پایه از چه جنسی هستند، به سه دسته مختلف تقسیم می‌کنند. اتصال میان هر یک از این دسته‌ها خود با روش‌های مختلفی مانند القایی، کوره‌ ای، شعله ای و مقاومتی امکان پذیر است. بر اساس دسته بندی کلی، انواع Brazing به شرح ذیل می‌باشند:

  1. بریزینگ فلز به فلز
  2. بریزکاری سرامیک به فلز
  3. بریزکاری سرامیک به سرامیک

انواع بریز کاری (فلز به فلز؛ فلز به سرامیک، سرامیک با سرامیک)

1- بریزینگ فلزات (فلز به فلز)

بریزکاری فلز به فلز جهت اتصال فلزات به یکدیگر کاربرد دارد. در این روش، معمولا از یک فلز دیگر به عنوان پر کننده استفاده می‌شود. در فرایند لحیم کاری سخت امکان اتصال فلزهای یکسان یا غیر یکسان وجود دارد. بنابراین، می‌توان فلزهای پایه را از دو نمونه یکسان یا غیر یکسان انتخاب کرد. جهت اتصال، باید فلزهای متصل شونده را در فاصله استاندارد از هم قرار دهیم. سطح اتصال دو فلز نیز باید تمیز باشد. سپس فلز پرکننده را در بین آن‌ها قرار داده و دما را به اندازه کافی افزایش می‌دهیم. دمای مناسب برای اتصال بریزینگ دو فلز، دمایی است که فلز پرکننده به راحتی بین فلزهای پایه جریان یافته و پخش می‌شود. این دما از دمای ذوب فلزهای پایه پایین‌تر و از دمای ذوب فیلرمتال بالاتر است. پس از پخش شدن فلز پرکننده میان فلزهای متصل شونده، سردکاری و تمیزکاری انجام گرفته و اتصال با موفقیت انجام می‌شود.

2- لحیم کاری سخت سرامیک ـ فلز

سرامیک‌ها موادی غیرفلزی و معدنی هستند که به دو گروه اصلی سرامیک‌های ساختاری و متداول تقسیم می‌شوند. سرامیک‌های نوع دوم یعنی متداول، شامل محصولات سفالی و دیرگدازها هستند. این مواد معمولا به دلیل تخلخل نسبتا بالا، چگالی پایینی دارند. این گروه از سرامیک‌ها معمولا در کاربردهای دما بالا مورد استفاده قرار گرفته و بریزکاری یا لحیم کاری سخت آن‌ها عملی نیست. نوع دیگر سرامیک‌ها یعنی نمونه‌های ساختاری، شامل موادی مانند اکسید آلومینیوم، اکسید زیرکونیوم، کاربید سیلسیم، نیترید آلومینیوم، نیترید سیالون و اکسی نیترید هستند. فرایند اتصال بریزینگ برای این دسته از سرامیک‌ها امکان پذیر بوده و کاربرد فراوانی هم دارد. سرامیک‌ها معمولا استحکام بالایی دارند و می‌توانند این استحکام خود را حتی در دماهای بالا حفظ کنند. علاوه بر این، دارای خواص منحصر به فردی مانند مقاومت به سایش مناسب، مقاومت به خوردگی و اکسیداسیون، درجه سختی بالا، ضریب انبساط حرارتی کم و مقاومت الکتریکی زیاد هستند.

سرامیک‌های ساختاری با توجه به ویژگی‌های مناسب خود، امروزه برای تولید ابزار و تجهیزات گوناگون از جمله ابزارهای برش، یاتاقان، قطعات ماشین افزار، قالب، قطعات موتور توربین گازی و داخلی احتراق به کار گرفته می‌شوند. در همین راستا، نیاز به اتصال آن‌ها به فلزات در بسیاری از تجهیزات و ساختارها احساس می‌شود. لوله‌های خلأ، دستگاه‌های ولتاژ بالا، بدنه راکت‌ها و سایر تجهیزات این چنینی برخی از مهمترین موارد کاربرد اتصال سرامیک به فلز محسوب می‌شوند. با وجود خواص جذاب سرامیک‌ها برای اتصال آن‌ها به فلزات، اتصال با پیوستگی زیاد بین فلز و سرامیک بسیار دشوار است. زیرا سرامیک‌ها از نظر شیمیایی خنثی هستند و استفاده از روش‌های متعارف اتصال فلزات، برای آن‌ها کاربرد ندارد. به همین خاطر، از فرایند بریزینگ جهت اتصال سرامیک به فلز استفاده می‌شود که یک روش علمی و موثر است. بدین منظور هم اتصال دهی نفوذی و روش‌های غیر مستقیم لحیم کاری به کار گرفته می‌شوند.

3- لحیم کاری سخت سرامیک ـ سرامیک

خواص مناسب سرامیک‌ها از جمله مقاومت در برابر سایش، هدایت الکتریکی و حرارتی کم، استحکام فشاری و درجه سختی بالا، موجب کاربرد گسترده این مواد صنایع گوناگون شده است. از این رو اتصال سرامیک‌ها به یکدیگر برای ساخت قطعات و تجهیزات گوناگون اهمیت زیادی پیدا می‌کند. سرامیک‌ها از نظر شیمیایی دارای پیوند کوالانسی و یونی قوی هستند. اکثر خصوصیات این مواد هم به خاطر نوع پیوند شیمیایی شان ایجاد می‌شود. البته پیوند قوی سرامیک‌ها خواص نامطلوبی مانند انعطاف پذیری و استحکام کششی پایین را هم به دنبال دارد. با وجود این، خواص و ویژگی‌های متنوع این مواد موجب کاربرد فراوان شان شده است. برای نمونه، برخی سرامیک‌ها به عنوان عایق الکتریکی و حرارتی استفاده می‌شوند. در عین حال، سرامیک‌های اکسیدی برای هدایت حرارتی دما بالا کاربرد فراوانی دارند. الماس، کاربید برلیوم و کاربید سیلیسیم هدایت حرارتی بالاتری از آلومینیوم و مس دارند.

در کنار خواص مثبت ذاتی سرامیک‌ها، با کنترل ریزساختار می‌توان بر مشکل سختی ذاتی آن‌ها هم تا حدودی غلبه کرد. محصولاتی مانند فنرهای سرامیکی و کامپوزیت‌های سرامیکی با این روش‌ها ایجاد می‌شوند و می‌توانند حداقل نصف چقرمگی فولاد را داشته باشند. برای اتصال سرامیک‌ها به یکدیگر، روش‌های گوناگونی وجود دارد که یکی از مهمترین آن‌ها روش اتصال بریزینگ است. علاوه بر brazing، امکان اتصال سرامیک به سرامیک با روش‌های دیگری نیز وجود دارد:

  • اتصال انقباضی
  • رزوه کردن
  • پیج و پرچ
  • اتصال با چسب
  • آب‌بند با شیشه
  • اتصال نفوذی
  • اتصال الکترواستاتیکی

انتخاب بهترین روش برای اتصال سرامیک‌ها، به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهمترین آن‌ها، عبارتند از:

  • عملکرد قطعه مانند استحکام، عایق حرارتی یا مقاومت به سایش
  • نوع موادی که به یکدیگر متصل می‌شوند
  • دمای اجرایی
  • کاربرد
  • میزان همگنی اتصال
  • هزینه مورد نظر
  • طراحی قطعه

اگر چه همه این عوامل در انتخاب روش اتصال باید مد نظر قرار گیرند، اما شباهت موادی و دمای اجرا اهمیت بیشتری دارند.

شرایط مناسب بریزکاریری سرامیک ـ سرامیک

فرایند لحیم کاری سخت برای اتصال سرامیک‌ها به یکدیگر، اتصالی با استحکام بالا ایجاد می‌کند. همچنین، هزینه استفاده از این روش به‌خصوص در تولید انبوه مناسب است. بنابراین در شرایطی که استحکام بالا مورد نیاز بوده و بهینه سازی هزینه مد نظر باشد، Brazing یک گزینه مناسب برای اتصال سرامیک‌ها به یکدیگر است. از طرف دیگر، اتصال بریزینگ برای دماهای بالاتر از ۴۵۰ درجه سانتی گراد کاربرد داشته و کارایی آن در دماهای زیر ۱۰۰۰ درجه سیلسیوس بهینه می‌باشد. بنابراین اگر محدوده دمایی اتصال سرامیک‌ها به یکدیگر در این بازه قرار داشته باشد، باز هم بریزکاری یک روش مناسب است. از نظر شباهت مواد هم روش لحیم کاری سخت، امکان اتصال سرامیک‌ به سرامیک یا سرامیک به فلز را به خوبی ایجاد می‌کند. به طور کلی، سرامیک‌ها شامل سه دسته مختلف هستند که امکان اتصال آن‌ها با روش بریزکاری وجود دارد. گروه‌های مختلف سرامیک، شامل موارد زیر است:

  1. اکسیدها؛ اکسید آلومینیوم (Al2O3) و اکسید زیرکُن (ZrO2) مهمترین و کاربردی ترین سرامیک‌های اکسیدی هستند. اکسید آلومینیوم یا آلومینا در ظرفیت و تناژ بالا تولید شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
  2. نیتریدها؛ سرامیک‌های مهندسی پیشرفته این گروه هم شامل نیترید سیلسیم (Si3N4) و نیترید آلومینوم (AlN) می‌باشند. انواع و گروه‌های متعددی از این مواد وجود دارد که نیترید سلسیم با خواص ویژه، از جمله مهمترین آن‌ها محسوب می‌شود.
  3. کامپوزیت‌های سرامیکی؛ سرامیک‌ها معمولا به عنوان تقویت کننده برای ساخت مواد کامپوزیتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. پلاستیک‌های تقویت شده با شیشه و کامپوزیت‌های زمینه فلزی مانند آلومینیوم که با آلومینا تقویت می‌شوند، نمونه‌های رایجی این گروه محسوب به شمار می‌آیند. در کنار این‌، مواد سرامیکی پیشرفته گاها به عنوان مواد زمینه هم در ساخت کامپوزیت به کار گرفته می‌شوند.

انواع بریزینک به لحاظ روش‌ های اجرا

فرایند لحیم کاری سخت به چند روش مختلف انجام می‌گیرد و بسته به شرایط، بهترین روش موجود را انتخاب می‌کنند. تفاوت روش‌های انجام این فرایند، عمدتا در شیوه حرارت دهی می‌باشد که ممکن است به صورت مستقیم یا سایر روش‌ها مانند القای مغناطیسی تامین شود. تعیین روش بریزکاری به عوامل گوناگون بستگی دارد. دمای فرایند اتصال، جنس و تشابه مواد متصل شونده، تکرار پذیری فرایند و سایز فلزهای پایه و قطعات از مهمترین عوامل محسوب می‌شوند. به طور کلی، روش های اجرای فرایند Brazing عبارتند از:

  1. بریزکاری شعله ای
  2. بریزکاری القایی
  3. بریزکاری مقاومتی
  4. بریزکاری تحت خلاء
  5. بریزکاری کوره ای
بریزینگ کوره ای و بریزینگ القایی

1. بریزینگ شعله ای

همانطور که از نام این روش مشخص است، حرارت لازم برای لحیم کاری سخت، از شعله یک گاز سوختنی تامین می‌شود. گاز مورد استفاده با هوا و اکسیژن ترکیب شده و به وسیله مشعل‌هایی که تورچ نام دارند، به محل اتصال دمیده می شود. به این ترتیب، شعلۀ حاصل، حرارت مورد نیاز برای بریزکاری را ایجاد می‌کند. در این هنگام، فلز پُرکننده که برای اتصال فلزهای پایه در نظر گرفته شده، به صورت دستی وارد گردیده و ذوب می‌شود. روش شعله ای را هم می‌توان به صورت دستی و هم به شکل اتوماتیک اجرا کرد.

مزایای بریزکاری شعله ای

  • هزینه مناسب تجهیزات اصلی.
  • امکان اجرا به صورت اتوماتیک.
  • عدم نیاز به گرم کردن تمام قطعه و گرم کردن بخش اتصال.
  • قابل انعطاف بودن یک مشعل با چندین سر مشعل و بریز قطعات مختلف با استفاده از آن.
بریزینگ شعله ای

2. بریزینگ القایی

بریزکاری القایی به فرایند اتصال دو فلز با استفاده از گرمایش القایی گفته می‌شود. در این روش حرارت مورد نیاز برای لحیم کاری سخت، به روش القایی و از طریق میدان الکترومغناطیسی تامین می‌گردد. بنابراین، جهت افزایش دمای فلزات پایه و ماده پرکننده هیچ تماس یا شعله‌ای نیاز نیست. این شیوه نسبت به بریزکاری شعله‌ای تکرارپذیرتر، موضعی‌تر و از نظر اجرای اتوماتیک ساده‌تر است. با وجود این که زمان زیادی از پیدایش بریزکاری القایی می‌گذرد، اما به دلیل پیشرفت منابع تغذیه گرمایش القایی، استفاده از این شیوه روز به روز در حال گسترش است. اساس کار روش القایی مانند یک ترانسفورماتور می‌باشد که سلف کوره القایی همانند سیم پیچ اولیه و بخشی که باید گرم شود مانند سیم پیچ ثانویه عمل می‌کند. در این روش، فیلرمتال (فلز پرکننده) باید غیر آهنی باشد. معمولا از آلیاژهای مس، سرب، قلع، نقره، نیکل و به عنوان فیلر متال استفاده می‌شود.

3. بریزینگ مقاومتی

جهت اتصال دو فلز با فیلرمتال های فلزی از روش لحیم کاری مقاومتی استفاده می شود. این فیلر متال «آلیاژ لحیم کاری» نام دارد. گرمای مورد نیاز برای افزایش دمای فلزهای پایه و فلز پرکننده در این روش، به کمک جریان و مقاومت ایجاد می‌شود. به این صورت که قطعات فلزی پایه نزدیک به هم و فیلرمتال بین آن‌ها قرار می‌گیرد. سپس جریان از فلزاتی که قصد اتصال آن‌ها وجود دارد، عبور می‌کند. این عبور جریان منجر به ایجاد حرارت در فیلرمتالی که بین آن‌ها قرار گرفته، خواهد شد. به این ترتیب، ماده پرکننده ذوب شده و بین فضای فلزهای پایه جریان می‌یابد.

نیروی اعمال شده به فلزات پایه در روش بریزینگ مقاومتی باید به اندازه کافی قوی باشد تا از قوس جلوگیری کند. همچنین به حدی زیاد نباشد که فیلر متال در محل اتصال فلزها پایه فشرده و خارج شود. گپ یا فاصله بهینه بین فلزات پایه در لحیم کاری سخت مقاومتی معمولا بین ۰.۰۰۱۵ تا ۰.۰۰۳ اینچ می‌باشد.

بریزینگ مقاومتی

4. بریزینگ تحت خلاء

روش دیگری که جهت لحیم کاری سخت فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرد، بریزکاری تحت خلاء نام دارد. فرایند کلی اتصال در این شیوه هم مانند سایر روش‌های Brazing است. با این تفاوت که اتصال در محیط خلاء انجام می‌گیرد. در شرایط عادی، فلزی که به عنوان پر کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد، به شدت مستعد اکسیداسیون است. اما در استفاده از اتمسفر خلاء، نگرانی خاصی در رابطه با واکنش فیلرمتال با هوا و اکسیداسیون وجود ندارد. از طرف دیگر، خلاء موجب افزایش خاصیت موئینگی و پخش شدن بهتر ماده پرکننده بین فلزهای پایه می‌شود. برای اجرای فرایند بزیزینگ تحت خلاء، از کوره‌های مخصوصی ایجاد می‌شود. کوره هایی که اتمسفر خلاء و حرارت لازم را ایجاد می‌کنند. این کوره‌ها در طرح‌ها و اندازه‌های مختلف در دسترس بوده و بر اساس سفارش مشتری و استانداردهای مورد نیاز ساخته می‌شوند.

مهمترین فلزهایی که به عنوان پر کننده در روش بریزینگ تحت خلاء کاربرد دارند عبارتند از ترکیب مس، سرب، قلع و آلیاژهای پایه نیکل.

بریزینگ تحت خلاء

5. بریزینگ کوره ای

بریزکاری در کوره یک روش اتصال قطعات و مجموعه‌های کوچک می‌باشد. حرارت مورد نیاز در این روش از طریق کوره تامین می‌شود و برای تولید انبوه کاملا مناسب است. حرارت این کوره‌ها می‌تواند با استفاده از یک گاز سوختی یا گرمای الکتریکی تامین شود. همچنین امکان اعمال گرمای تولید شده به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به قطعات کار وجود دارد. در هر دو حالت، دمای کاری یکنواخت و یکسانی در کوره ایجاد خواهد شد. لحیم کاری سخت در کوره حدود سال ۱۹۲۰ برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۹۳۰ این روش به عنوان یک شیوه اقتصادی بریزکاری که در آن نیازی به فلاکس نبود، به کار گرفته شد.

امروزه هم بریزینگ کوره ای به صورت گسترده در صنایع مختلف جهت اتصال قطعات فلزی کاربرد دارد. در این شیوه، قطعات تمیز شده با فیلرمتال روی هم سوار شده و سپس به صورت مجموعه‌ای در کوره قرار می‌گیرند. در ادامه، گرمای کوره، حرارت لازم برای رسیدن به دمای بریزکاری را فراهم می‌کند.

مراحل شش‌ گانه بریزینگ

فرایند لحیم کاری سخت از هر نوع اعم از اتصال فلز به فلز، سرامیک به فلز یا سرامیک به سرامیک، طی شش مرحله پیوسته انجام می‌گیرد. برای این که اتصال بین فلزات یا فلزات و سرامیک‌ها به بهترین شکل ممکن برقرار شود، تمامی مراحل باید صحیح و دقیق اجرا شوند. این مراحل شش‌گانه در ادامه شرح داده شده است.

  1. تعیین اندازه مناسب فاصله یا گپ
  2. تمیز کردن سطح فلزات
  3. آغشته سازی سطح اتصال به فلاکس
  4. مونتاژ و آماده سازی قطعات جهت بریزکاری
  5. اجرای فرایند بریزینگ
  6. تمیزکاری سطح اتصال پس از لحیم کاری سخت

لطفا به این مطلب امتیاز دهید و ما را در بهینه کردن مطالب یاری نمایید.
one star rate
%0
two star rate
%0
three star rate
%20
four star rate
%20
five star rate
%60
 میانگین رای: 5 نفر

نظرات ( 0 )


ارسال پیام