نمای مینرال سبک جدیدی در زیباسازی ظاهر دیوارهای ساختمان با موادی شامل سنگ ریزه‌های معدنی متشکل از مرمر، گرانیت، کوارتز و غیره است. در ترکیب با این مواد معدنی و طبیعی، از مواد شیمیایی مانند رزین، روان کننده‌ها، مواد دارای خاصیت ضد UV نیز استفاده می‌شود. برای اجرای نمای مینرال، دو روش وجود دارد: روش ماله‌ای و روش پاششی. روش ماله‌ای با استفاده از ماله انجام می‌شود. عمر نماهای ایجاد شده به روش ماله‌ای معمولاً زیاد است. روش پاششی با استفاده از پیستوله انجام می‌گیرد و بیشتر برای سطوح ناهموار کاربرد دارد. قابلیت اجرا در سطوح مختلف، سرعت بالا در اجرای کار و مقاومت در برابر امواج مضر آفتاب، از مزیت های نمای مینرال است. ناپایداری رنگ نما در تابش های شدید و مداوم آفتاب نیز از معایب آن محسوب می‌شود.
پیشرفت تکنولوژی تاثیر قابل توجهی بر صنعت ساخت و ساز داشته و نمای مینرال هم یکی از دست آوردهای مهم آن به شمار می‌آید. هنگام بررسی هر ساختمان، دو فاکتور مهم مد نظر قرار می‌گیرد که یکی استحکام و دیگری زیبایی است. سازه ای از نظر عمومی و مهندسی پذیرفته خواهد بود که هر دو معیار فوق را با هم داشته باشد. از این رو برای زیبایی و جذابیت هر چه بیشتر سازه‌ها از نما استفاده می‌کنند. در گذشته برای نمای ساختمان‌ها بخصوص در بخش خارجی، بیشتر از سنگ، آجر و شیشه استفاده می‌شد. اما اکنون علاوه بر این موارد، نمای مینرال هم نقش مهمی در ایجاد نمای داخلی و خارجی ساختمان‌ها ایفا می‌کند.
مینرال نوعی نمای جدید مبتنی بر استفاده از سنگ‌ها و مواد معدنی می‌باشد. ماده اولیه مورد استفاده برای ایجاد این نما معمولا مخلوطی از سنگ ریزه‌های معدنی شامل مرمر، گرانیت، کوارتز و موارد این چنینی دیگر است. پوشش مینرال یک نمای مدرن در صنعت ساختمان سازی محسوب می‌شود که زیبایی و مقاومت بالایی هم دارد. از طرف دیگر، استفاده از آن در سطوح داخلی یا خارجی ساختمان‌ها مانند یک عایق عمل کرده و تاثیر قابل توجهی در کنترل دما دارد. امکان اجرای نمای مینرال بر انواع سطح از جمله سیمان، گچ، پلاستیک، چوب، سنگ، بتن، شیشه فلز، ایرانیت و حتی مقوای کاغذی وجود دارد.
احتمالا با شنیدن عنوان «نمای ساختمان» ذهن تان به سوی مصالحی همچون سنگ، آجر یا نهایتا شیشه خواهد رفت. پیشرفت تکنولوژی تاثیر خود را بر صنعت ساختمان سازی هم گذاشته و مصالح این بخش را با تغییر مواجه ساخته است. مینرال یکی از مهمترین نتایج حاصل از پیشرفت تکنولوژی است که به عنوان نمایی شیک، مدرن، زیبا و البته اقتصادی برای پوشش سطوح داخلی و خارجی ساختمان‌ها به کار گرفته می‌شود. ذرات سنگ‌های طبیعی مختلف مانند مرمر، کوارتز و گرانیت با رنگ‌های متنوع و زیبا، مهمترین مصالح مورد استفاده جهت ساخت ترکیبات مینرال هستند.
جهت بهبود خواص این سنگ ریزه‌ها، برخی مواد دیگر هم به آن‌ها افزوده می‌شود. رزین‌های صنعتی یا پلیمرهای اکریلیکی، روان کننده‌ها، مواد دارای خاصیت ضد UV و رنگ‌های طبیعی تعدادی از مهمترین مواد افزودنی به سنگ‌ریزه‌ها جهت تولید پوشش مینرال محسوب می‌شوند. این نوع نمای عایق و مقاوم، دارای رنگ بندی بسیار متنوعی بوده و بسته به فضای ساختمان، امکان استفاده از یک یا چند رنگ آن وجود دارد. از طرف دیگر، مصالح اولیه نمای مینرال بر اساس ساختار و دانه بندی به سه دسته درشت، متوسط و ریز تقسیم می‌شوند. کارایی و ظاهر نما هنگام استفاده از هر یک از این مصالح با هم تفاوت خواهد داشت.
یکی از مهمترین مزایای پوشش مینرال این است که امکان استفاده از آن هم در نمای داخلی و هم نمای خارجی ساختمان وجود دارد. این در حالی است که نماهای خارجی رقیب مانند سنگ و آجر تنها برای سطوح بیرونی مناسب بوده و داخل سازه جلوه مناسبی ندارد. از طرف دیگر، امکان استفاده از گچ به عنوان مهمترین پوشش داخلی در خارج از سازه فراهم نیست. علاوه بر آن، امکان اجرای نمای مینرال بر روی بسیاری از سطوح وجود دارد. البته باید دقت داشت که جهت اجرای این نوع نما، نیاز به سطحی صاف و خشک وجود دارد. به این ترتیب، می‌توان برای پوشش سطوح مختلف از جمله گچ، پلاستیک، شیشه فلز، سیمان، سنگ، بتن و غیره از مینرال استفاده کرد.
پوشش مینرال را می توان هم نمای داخلی و هم در نمای خارجی ساختمان‌ها اجرا کرد. با این حال، این نمای مدرن به‌خصوص در کشور ما، بیشتر به عنوان نمای خارجی کاربرد دارد. قیمت به صرفه و اقتصادی آن هم باعث شده تا برای پوشش سطوح با مساحت بالا یک گزینه فوق العاده مناسب باشد. از این رو، جهت پوشش سطوح بیرونی مدارس، هتل‌ها، رستوران‌ها، ورزشگاه، برج‌ها، استخرها و سایر مکان‌های این چنینی، معمولا از نمای مینرال استفاده می‌شود.
بخش اصلی نمای مینرال را همان سنگ ریزه‌ها یا ذرات سنگ‌های مرمر، گرانیت، کوارتز و سایر سنگ‌های معدنی تشکیل می‌دهند. اما این سنگ‌ها به تنهایی قدرت چسبندگی زیادی ندارند. به همین خاطر، آن‌ها را با یک سری مواد دیگر مخلوط می‌کنند تا هم میزان چسبندگی و هم مقاومت شان افزایش پیدا کند. به طور کلی، مهمترین مواد مورد نیاز جهت ساخت ترکیبات مینرال عبارتند از:
مانند هر پوشش دیگری، نمای مینرال هم یک سری مزایا و یک سری معایب دارد. اما در کل، مزایای آن بیشتر بوده و هم از نظر اقتصادی و هم از نظر زیبایی قابل توجیه است. با این حال، ممکن است برای برخی ساختمان‌ها بسته به شرایط محیطی و نوع کاربردی که دارند، چندان مناسب نباشد. از این رو، قبل از تصمیم به اجرای پوشش مینرال بر سطوح داخلی یا خارجی ساختمان‌ها، آگاهی از مزایا و معایب این نوع نما اهمیت زیادی دارد. برخی از مهمترین مزایا و معایب این نما در ادامه بیان شده است.
آماده سازی مصالح مورد نیاز برای ایجاد پوشش مینرال تا حد زیادی مشابه آماده سازی گچ و سیمان است. به این ترتیب که ابتدا باید مواد مورد نیاز مخلوط گردیده و ترکیب لازم جهت تولید نمای مینرال ایجاد شود. سپس مقدار مشخصی آب به این ترکیب اضافه شده و ملات مینرال تولید خواهد شد. در ادامه این ملات توسط اپراتور بر روی سطح مورد نظر ریخته شده و نماسازی انجام می‌گیرد. نکته قابل توجه در رابطه با استفاده از نمای مینرال نسبت به سایر انواع نما از جمله سنگ، آجر یا شیشه، امکان اجرای آن بر روی سطوح مختلف مانند چوب، سیمان، گچ، بتن، ایرانیت و غیره می‌باشد.
البته قبل از اجرای این نوع نما، توجه به زیرکار و سطح زیرین نما از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که هر گونه برآمدگی و ایراد در زیرکار، بعد از اجرای نما هم خود را نشان می‌دهد. پس قبل از این که اجرای نمای مینرال را آغاز کنید، باید از صافی سطح زیرین آن مطمئن شوید. همچنین باید از خشک بودن این سطح اطمینان حاصل نمایید. چرا که وجود هر گونه رطوبت در سطح پشت نما می‌تواند منجر به تبله کردن و تخریب نما شود. ذکر این نکته هم الزامی است که برای عایق سازی پوشش مینرال در برابر رطوبت، گرد و غبار و حرارت، لازم است مواد مورد نیاز به ملات اولیه آن افزوده شوند.
پوشش مینرال نما، در کشورهای مختلف جهت نمای داخلی و خارجی ساختمان‌ها کاربرد گسترده‌ای دارد. در حال حاضر، اجرای نمای مینرال در ایران هم گسترش یافته و برای پوشش سطوح داخلی و خارجی بسیار از ساختمان‌ها، از آن استفاده می‌شود. به طور کلی، دو روش مختلف برای اجرای نما و پوشش مینرال وجود دارد. این دو روش، از نظر ابزار و تجهیزات مورد استفاده با هم تفاوت دارند. در نتیجه این تفاوت ها، کیفیت و سرعت اجرای کار با هر یک از این روش‌ها هم متفاوت است. روش‌های اجرای پوشش مینرال، عبارتند از:
روش ماله ای بر اساس نوع ابزار کار آن نام گذاری شده است. در این روش، برای قرار دادن مواد مینرال بر روی سطح از یک ماله استنلس استیل (ضد زنگ) استفاده می‌شود. برای این کار، ابتدا باید مواد را تهیه کرده و مخلوط استاندارد آن بسازید. برای رسیدن به ملاتی با ترکیب استاندارد، باید هر ۲۵ کیلوگرم از ماده مینرال با حدود یک تا یک و نیم کیلوگرم آب مخلوط شود. دقت داشته باشید که باید از آب کاملا تمیز جهت ایجاد ملات استفاده کنید. زیرا وجود هر گونه آلودگی و ناخالصی در آب، در شکل نهایی نما تاثیر منفی خواهد داشت.
بعد از اینکه ملات را آماده کردید، می‌توانید کار را آغاز کنید. در زمان اجرا موارد زیر را در نظر داشته باشید:
علاوه بر روش ماله ای، شیوه دیگری هم برای اجرای نمای مینرال وجود دارد که مینرال پاششی نامیده می‌شود. دلیل نام گذاری این روش اجرای پوشش مینرال هم کاملا به ابزار مورد استفاده برمی‌گردد. چرا که در این روش از یک پیستوله جهت پاشش مواد مینرال بر روی سطح استفاده می‌شود. به این صورت که ابتدا مخلوط و ترکیب استاندارد مواد مینرال ایجاد شده و سپس این ملات روان را درون پیستوله می‌ریزند. بر روی قسمت خروجی پیستوله نازل‌های مخصوصی وجود دارد که عملیات پاشش مواد مینرال بر روی سطح را انجام می‌دهند. به طور کلی این روش نسبت به شیوه ماله ای، به ابزار و تجهیزات پیشرفته تری نیاز دارد.
در حالت عادی، انجام روش پاششی، بیشتر برای سطوح ناهموار و دارای برآمدگی کاربرد دارد. زیرا روش ماله ای از نظر سرعت و سادگی نسبت به شیوه پاششی مزیت دارد. همچنین کار در بخش‌های خاصی که امکان ماله کشی وجود ندارد، با این شیوه مناسب‌تر است. ستون‌ها، زوایای تیز و بخش‌های با دسترسی دشوار برخی از مهمترین این فضاها به شمار می‌آيند. عملیات پاشش مواد مینرال با استفاده از پیستوله باید در فاصله حدود ۲۵ تا ۴۰ سانتی متری سقف و بدون وقفه انجام گیرد. بهترین زاویه برای پاشیدن این ماده هم ۹۰ درجه یا قائم است. پوشش مینرال اجرا شده به روش پاششی معمولا طی یک روز، به طور کامل خشک می‌شود.
سحر کوه فر
لیسانس زمین‌شناسی کاربردی، ارشد پترولوژی، سئوکار، نویسنده محتوای وبسایت؛ دارای مقالات تخصصی کنفرانسی و علمی - پژوهشی در زمینۀ زئولیت. علاقه‌مند به سنگ‌ها، فلزات، نفت و گاز و ژنز آن‌ها در زمین و روش‌های اکتشاف آن‌ها؛ حامی زمین و محیط زیست...