سقف وافل (به انگلیسی: waffle slab/ two-way joist slab/ ribbed slab) یکی از انواع دال‌های ساختمانی است که از یک سطحِ ساده و یک سطحِ شبکه مانند تشکیل شده است. این سیستم به دو صورت سقف وافل یکطرفه و دو طرفه اجرا می‌شود. جهت ایجاد اشکال شبکه مانند، از قالب استفاده می‌شود. قالب وافل معمولاً از جنس پلاستیک است و در اندازه و شکل‌های مختلف وجود دارد. سقف یا دال وافل، دارای دو تقویت کنندۀ جهت‌دار است. علاوه بر این، وجود دنده‌ها و آرماتورهای دوبل، پایداری بیشتری به وافل روف بخشیده و استفاده از آن را برای دال‌های با دهانه بزرگ مناسب می‌کند. waffle slab در کنار زیبایی ظاهری، پایداری ساختاری خوبی نیز ارائه می‌دهد و مقاومت خوبی در برابر ترک خوردگی و افتادگی دارد.
هزینه و قیمت سقف وافل تنها برای پروژه‌های در مقیاس وسیع، مقرون به صرفه خواهد بود. از این رو، در پروژه‌های ساختمانی معمولی استفاده نمی‌شود و اجرای آن برای اماکنی مانند فرودگاه‌ها، بیمارستان‌ها، سالن اجتماعات و ایستگاه‌های قطار مقرون به صرفه خواهد شد. حدأکثر دهانه سقف وافل 16 متر توصیه می‌شود؛ در مورد دهانه‌های بیشتر از 16 متر ممکن است با پس تنش همراه باشد.
سقف وافل یکی از انواع دال‌های ساختمانی است که به واسطۀ نمای مشبک و زیبای خود شناخته می‌شود. واژۀ "وافل" از الگوی شبکه مانندی که در این نوع سقف ایجاد شده و وجود دارد، گرفته شده است. دال وافل می‌تواند هم به عنوان دال سقف و هم کف استفاده شود و بسیار قوی‌تر از دال‌های یک طرفه، دال‌های دو طرفه و دال‌های تخت است. هر صفحۀ وافل، از یک رو (سطح بالایی) صاف است اما در طرفِ دیگر، به صورت اشکال شبکه مانند است. برای ایجاد این شبکه‌ها، از قالب استفاده می‌شود. قالب‌ها در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف وجود دارد و معمولاً از جنس پلاستیک است. شبکه‌بندی با قالب‌گذاری، سپس بتن‌ریزی و در نهایت برداشتن قالب‌ها ایجاد می‌شود.
ساختار waffle slab به گونه‌ای طراحی شده است که در صورت استفاده در دهانه‌های طولانی‌تر و بارهای سنگین‌تر، از استحکام بیشتری برخوردار باشد. این دال برای ساختمان‌هایی مانند سالن‌های سینما، فرودگاه‌ها و یا ایستگاه‌های قطار که به فضای باز، وسیع و بزرگ نیاز دارند بسیار مناسب است. به طور کلی، دال وافل برای دهانه‌های 7 متر تا 16 متر مناسب است. اجرای آن در دهانه‌های طولانی‌تر ممکن است با پس تنش همراه باشد.
دو نوع سیستم وافل وجود دارد:
صفحات وافل بر اساس شکل غلاف نیز به دو نوع تقسیم می‌شوند:
این سیستم شامل یک سری تیرهای بتن‌آرمه T شکل است که به صورت باند یا نوارهایی با فاصله‌های معین از یکدیگر ردیف می‌شوند. این تیرهای T شکل که به عنوان تیرچه (joists) شناخته می‌شوند، به تیرهایی متصل می‌شوند که به نوبۀ خود، توسط ستون سازه حمل می‌شود.
سیستم دو طرفه به منظور کاهش وزن اسلب های بتنی کامل سنتی طراحی شده است. اجرای آن برای دهانه‌های بزرگ با بارهای سنگین مقرون به صرفه و بسیار مناسب است. این سیستم به لحاظ بصری، زیبایی بهتری دارد.
دال‌های وافل از قالب‌های پیچیده‌ای تشکیل شده است. به همین دلیل اجرای آن ممکن است نسبت به اجرای دیگر سقف‌ها گران‌تر تمام شود. اما در برخی موارد، بسته به نوع پروژه و مقدار بتن مورد نیاز، ساخت آن ارزان‌تر تمام خواهد شد. در قالبِ وافل، شکاف‌هایی وجود دارد که بتن در آنجا ریخته می‌شود. بتن موجود در این شکاف‌ها بعد از سخت شدن، دنده (rib) نامیده می‌شود.
روش های مختلفی برای ساخت سقف وافل وجود دارد. اما آنچه که در همۀ روش‌ها مشترک است، استفاده از قالب جهت ایجاد اشکال مختلف در یکی از سطوح سقف است. اندازه قالب‌ها به دهانه سقف بستگی دارد. هرچه دهانه سقف بلندتر باشد، از قالب‌های با ارتفاع بیشتر استفاده می‌شود. یکی از جدیدترین قالب های waffle، قالب قفل‌دار است. در هر حال، قالب‌ها به هر صورت که باشد، شامل بخش های زیر است:
انواع مختلفی سقف وافل وجود دارد که هر کدام ویژگی های خود را دارند. اما یک سری مشخصات و پارامترهای کلی وجود دارد که در حین طراحی آن ها می‌بایست رعایت شود. رعایت این قوانین یک سری مشخصات کلی برای waffle slabها به وجود می‌آورد، از جمله:
اجرای waffle slab می‌تواند به سه روش صورت گیرد:
صفحات وافل تقویت شده را می‌توان برای دهانه‌های تا 16 متر بکار برد. اما برای دهانه‌های بزرگ‌تر، توصیه می‌شود تا از انواع پیش‌ساخته استفاده شود.
روش اجرای درجا شامل مراحل زیر است:
روش پیش ساخته نیز مراحل زیر را در بر می‌گیرد:
قالب وافل، میلگرد و بتن از اعضای اصلی جهت ساخت دال وافل محسوب می‌شوند. بنابراین، قیمت میلگرد، قیمت و نوع بتن مصرفی، قالب وافل و دیگر المان‌های مورد استفاده در اجرا، بر قیمت نهایی ساخت و اجرای این دال تأثیرگذار است. اگر در صدد اجرای چنین دالی هستید، با شرکت مهندسی آنلاین سازه تماس بگیرید: 90000011
آنلاین سازه تأمین کننده مستقیم انواع آهن آلات و مجری انواع خدمات معماری و سازه، تمهیداتی فراهم کرده است تا با مناسب ترین قیمت، پروژه خود را به بهترین نحو اجرا و به اتمام برسانید. جهت مشاوره رایگان امور ساختمانی با ما تماس بگیرید. آنلاین سازه همراه شما تا پله آخر...
سحر کوه فر
لیسانس زمین‌شناسی کاربردی، ارشد پترولوژی، سئوکار، نویسنده محتوای وبسایت؛ دارای مقالات تخصصی کنفرانسی و علمی - پژوهشی در زمینۀ زئولیت. علاقه‌مند به سنگ‌ها، فلزات، نفت و گاز و ژنز آن‌ها در زمین و روش‌های اکتشاف آن‌ها؛ حامی زمین و محیط زیست...